استقلال جوانان در خانواده

استقلال جوانان ویژگی مهمی‌ست که موفقیت و زندگی سالم یک جوان را تضمین می‌کند. بر هیچ کس پوشیده نیست که  همه ما به عنوان انسان به استقلال نیاز داریم. اما استقلال چه معنایی دارد؟ ابعاد مختلف استقلال در زندگی ما چیست؟ یک فرد مستقل چه ویژگی‌هایی دارد؟ چطور می‌توانیم مستقل باشیم؟ اگر مستقل نباشیم چه مشکلاتی را تجربه خواهیم کرد؟ نقش والدین در استقلال فرزندانشان چیست؟ تمام این موارد سوالات مهمی است که در این مقاله به آن‌ها پاسخ خواهیم داد.

تعریف استقلال چیست؟

استقلال یک مهارت و ویژگی شخصیتی مهم است که بر تمام ابعاد زندگی یک انسان تاثیر می‌گذارد. فرد مستقل کسی‌ست که به قدرت افکار و تصمیم‌‌های خود باور دارد و نیازمند تایید دیگران نیست. او می‌تواند وظایفی را در خانه یا اجتماع بر عهده بگیرد و مسئولیت حرف‌ها، تصمیمات و فعالیت‌هایش را قبول کند. برخی از افراد تصویر می‌کنند مستقل شدن صرفا به معنای تنها زندگی کردن است و یا فرد مستقل کسی‌ست که هیچ نیازی به دیگران ندارد. اما این تصور غلط است. یک انسان می‌تواند در حین اینکه با دیگران زندگی و تعامل دارد و حتی در مواردی از آن‌ها کمک می‌گیرد، اما کاملا مستقل هم باشد. در ادامه درباره استقلال در ابعاد مختلف زندگی صحبت خواهیم کرد.

انواع استقلال

به طور کلی استقلال یعنی یک انسان بالغ بتواند در ابعاد مختلف زندگی خود بدون وابستگی به دیگران تصمیم بگیرد و عمل کند. طبیعی‌ست که هر یک از ما در بخش‌هایی از زندگی، تا حدودی مستقل هستیم؛ اما استقلال کامل یعنی فرد در سه بخش اصلی زندگی خود که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم، مستقل باشد.

استقلال فردی

مفهوم استقلال در ذهن اغلب مردم، استقلال فردی‌ست. به این معنا که شخص بتواند مستقل از دیگران زندگی کند و برای آینده خود تصمیم بگیرد. شخص مستقل مسئولیت‌پذیری، عزت‌نفس و اعتماد به نفس بالایی دارد.

استقلال عاطفی

شخص مستقل برای ارضا نیازهای عاطفی خود به دیگران وابسته نیست. البته استقلال عاطفی به این معنا نیست که ما به محبت و عشق دیگران نیاز نداریم. در حقیقت فردی که استقلال عاطفی دارد، می‌داند حد و مرز ارتباط با دیگران چیست و تا کجا می‌تواند به محبت دیگران متکی باشد.

استقلال مالی

استقلال مالی صرفا به این معنا نیست که شخص شغل و درآمد داشته باشد و مخارجش را خودش تامین کند؛ البته داشتن شغل، تاثیر زیادی بر حس اعتماد به نفس فرد و استقلال مالی انسان دارد. اما نکته مهم‌تر این است که شخص مستقل، تصمیمات مالی درستی می‌گیرد و همچنین می‌داند کجا باید به تنهایی تصمیم‌گیری کند و کجا به مشورت با دیگران نیاز دارد.

اهمیت استقلال جوانان در خانواده

با ورود کودکان به سنین نوجوانی و جوانی، دغدغه اغلب والدین این است که فرزندانشان تصمیمات درستی بگیرند و دچار اشتباه و شکست نشوند. اگر شما هم فرزندی دارید که در سنین نوجوانی یا جوانی‌ست، بهتر است بدانید مهم‌ترین کاری که می‌توانید برای آینده فرزند خود انجام دهید این است که به او استقلال و قدرت تصمیم‌گیری بدهید. در ادامه اهمیت استقلال جوانان در خانواده را بررسی می‌کنیم.

رشد اعتماد به نفس

شخصی که در زندگی استقلال دارد، مسئول حل تمام چالش‌های کوچک و بزرگ زندگی خود است. او از اینکه مجبور باشد دیگران را راضی نگه دارد بی‌نیاز است و همچنین مطابق سلیقه و نظر دیگران زندگی نمی‌کند. بنابراین فرصت بیشتری برای مهارت‌آموزی و تجربه کردن دارد. به همین دلیل اعتماد به نقس او به مرور بیشتر می‌شود و می‌تواند تصمیمات مهم‌تری در زندگی خود بگیرد.

افزایش احترام و جایگاه اجتماعی جوان

افراد مستقل کاملا به خود متکی هستند و برای انجام امور خود به هیچ کس وابستگی ندارند. البته این به معنی آن نیست که آن‌ها تمام امور را به تنهایی انجام می‌دهند. در حقیقت یک فرد مستقل می‌داند کجا باید از دیگران درخواست کمک داشته باشد و چطور این درخواست را مطرح کند که شخصیتش خدشه‌دار نشود. به همین دلیل در نگاه دیگران، همیشه فردی قابل احترام و قابل اعتماد است و مردم تمایل بیشتری به برقراری ارتباط با او دارند. در واقع شخص مستقل، احترام و جایگاه اجتماعی بالایی دارد.

از بین رفتن نگرانی و استرس

فرد وابسته، همیشه ترس از دست دادن دیگران را دارد. این فرد می‌تواند پدر و مادر، دوست و یا همسر او باشد. همچنین شخص وابسته همیشه نگران است که دیگران از دست او ناراحت شوند و او را ترک کنند و به همین دلیل اضطراب و نگرانی زیادی را تجربه می‌کند. اما فرد مستقل به دیگران وابسته نیست؛ به همین دلیل نگرانی برای از دست دادن و یا ناراحت شدن آن‌ها ندارد. او می‌تواند بدون هیچ استرس یا احساس نیازی، فقط از سر عشق در کنار عزیزان خود زندگی کند.

افزایش حس آزادی

داشتن استقلال برای جوانان، به خصوص استقلال مالی، به آن‌ها کمک می‌کند که براساس سلیقه و نیاز خود در مورد زندگی‌شان تصمیم‌گیری نمایند. آن‌ها برای پیشبردن برنامه‌هایشان به کسی نیاز ندارند و به همین دلیل آزادی بیشتری را تجربه می‌کنند.

افزایش حس مسئولیت‌پذیری

جوان مستقل هنگام تصمیم‌گیری کاملا متکی به خود است و آزادانه کاری که فکر می‌کند درست است را انجام می‌دهد. بنابراین می‌داند که مسئول انتخاب‌های خودش است و باید با تبعات تصمیماتش رو به رو شود. فردی که استقلال شخصیتی ندارد، اغلب از ترس قبول مسئولیت، در نقش قربانی باقی می‌ماند و همیشه وابسته به تصمیمات دیگران است تا چنانچه اتفاق ناخوشایندی در زندگی‌اش رخ داد، مجبور نباید مسئولیتش را قبول کند.

درک بهتر از دنیا و زندگی

آزادی و استقلالی که فرد مستقل دارد، باعث می‌شود شخص بتواند بدون نگرانی و دغدغه، مسائل جدید را تجربه کند. او نیازی ندارد برای تصمیم‌های خود به دیگران توضیحی بدهد و به همین دلیل می‌تواند ریسک‌پذیری بیشتری داشته باشد. در نتیجه درک وسیع‌تر و والاتری از دنیا و زندگی خواهد داشت.

رشد خلاقیت

جوان مستقل بر تمام ابعاد زندگی خود تسلط دارد و پیوسته برای حل چالش‌هایش در حال مهارت‌آموزی است. استقلال، توانایی‌های مغزی جوان را افزایش می‌دهد و باعث رشد خلاقیت او می‌شود. به همین دلیل افراد مستقل، کارآفرینان و مدیران بهتری خواهند بود.

رشد عزت نفس

عزت نفس و حس استقلال با هم رابطه مستقیم دارند. هرچه استقلال یک جوان در زندگی بیشتر شود، تصمیمات بیشتری برای خود بگیرد و چالش‌های بیشتری را حل کند، بیشتر احساس ارزشمندی می‌کند و هرچه عزت نفسش بالاتر باشد، بیشتر می‌تواند مستقل از دیگران زندگی کند.

پیامدهای عدم استقلال جوانان در خانواده

استقلال رکن مهمی در شخصیت یک فرد است که بر تمام زندگی او تاثیر می‌گذارد. پس عجیب نیست اگر بگوییم عدم استقلال می‌تواند زندگی یک انسان را مختل کند. در ادامه برخی از مشکلاتی که افراد وابسته در زندگی خود دارند را بررسی می‌کنیم.

·       افراد وابسته عزت نفس پایینی دارند. آن‌ها در تمام ابعاد زندگی خود به دیگری متکی هستند و هیچ مشکلی را به تنهایی حل نمی‌کنند. به همین دلیل به ارزش‌های درونی خود پی نمی‌برند و عزت نفس بسیار پایینی دارند.

·       این اشخاص همیشه سرشار از شرم هستند و نسبت به خود احساس بدی دارند. در برخی مواقع این شرم، خود را به شکل خودبزرگ‌بینی و غرور نشان می‌دهد. اما این واکنش‌ها هم نشانه کمبود عزت نفس است.

·       افراد وابسته بسیار کمالگرا هستند؛ چرا که همیشه از ناامید کردن اطرافیان خود می‌ترسند. آن‌ها می‌خواهند همیشه بهترین باشند تا مورد تایید دیگران قرار بگیرند و به همین دلیل استرس و اضطراب زیادی را تحمل می‌کنند.

·       جوانانی که استقلال فردی ندارند، نمی‌توانند حد و مرزی میان خود و دیگران پیدا کنند و مراقبت از حریم شخصی برای آن‌ها بسیار سخت است. از طرفی آن‌ها مدام خود را مسئول احساسات و رفتارهای دیگران می‌دانند و بخاطر ناراحتی آن‌ها، خود را سرزنش می‌کنند.

·       "نه" گفتن و "نه" شنیدن برای افراد وابسته سخت و حتی غیرممکن است. آن‌ها به دلیل اینکه نگران ناراحت کردن دیگران هستند، به هیچ قیمتی نه نمی‌گویند و چنانچه کسی به درخواستشان نه بگوید، احساس تحقیر شدن و اضطراب می‌کنند.

·       آن‌ها نمی‌توانند ابراز احساسات درستی داشته باشند. در مقابل اظهارنظرهای دیگران، یا به شدت موافقت می‌کنند، یا به شدت مخالف هستند. البته در اغلب موارد این ابراز احساسات برای راضی کردن دیگران است.

·       در برخی مواقع افرادی که استقلال ندارند، به شدت درگیر مراقبت از دیگران می‌شوند؛ تا جایی که زندگی خود را فراموش می‌کنند. همچنین گاهی به دلیل ترس از دست دادن دیگران، مدام تلاش می‌کنند اطرافیان خود را کنترل کنند. این رفتار در برخورد والدین با فرزندان بیشتر دیده می‌شود.

·       افراد وابسته توانایی صمیمیت سالم با دیگران را ندارند؛ یا بیش از حد به کسی وابسته می‌شوند، یا از اطرافیان خود فاصله می‌گیرند تا وابستگی‌شان به چشم نیاید.

·       وابستگی باعث می‌شود فرد نتواند عقاید و نظرات خود را به راحتی بیان کند. او از اینکه نظراتش از سمت دیگران پذیرفته نشود می‌ترسد و همچنین به دلیل عدم عزت نفس، نظرات دیگران را درست‌تر از نظرات خودش می‌داند.

·       مهم‌ترین ویژگی جوانانی که از عدم استقلال رنج می‌برند این است که توانایی تنها ماندن ندارند. آن‌ها نمی‌توانند بدون حضور یک فرد دیگر که مراقبشان باشد زندگی کنند. به همین دلیل این دسته از افراد بیشتر وارد روابط سمی می‌شوند و از طرف دیگران آسیب می‌بینند.

·       گاهی اوقات فرد وابسته تلاش می‌کند احساس وابستگی خود را انکار کند. به همین دلیل به شکلی افراطی کمک دیگران را رد می‌کند و در شرایطی که به دیگران نیاز دارد، اضطراب زیادی را متحمل می‌شود. اما فردی که استقلال شخصیتی دارد، می‌داند کجا باید برای حل مشکلاتش از دیگران کمک بخواهد و از این بابت هیچ احساس بدی پیدا نمی‌کند.

چطور مستقل باشیم؟

یکی از دغدغه‌های هر جوانی این است که چطور به استقلال برسد. اگر شما هم می‌خواهید از خانواده خود جدا شده و مستقل زندگی کنید، لازم است بدانید استقلال پیش از تنها زندگی کردن، مفهومی درونی‌ست؛ در واقع شما ابتدا باید شخصیت مستقلی داشته باشید. در ادامه به شما توضیح می‌دهیم که چطور می‌توانید برای خود یک شخصیت مستقل بسازید.

خودتان را به خوبی بشناسید

خودشناسی اولین قدم برای رسیدن به استقلال است. باید دقیقا بدانید علاقه‌ها، ضعف‌ها، قدرت‌ها و توانایی‌هایتان چیست. چه مهارت‌هایی دارید و چه مهارت‌هایی را می‌توانید کسب کنید. شرکت در دوره‌های خودشناسی و انجام تست‌هایی مانند MBTI به شما کمک می‌کند خودتان را بهتر بشناسید.

مطالعه و کسب مهارت را فراموش نکنید

هرچه مهارت‌های شما بیشتر باشد و بیشتر بدانید، تصمیمات عاقلانه‌تری می‌گیرید و بهتر می‌توانید چالش‌های زندگی تان را حل کنید. در این صورت، خانواده‌تان هم زودتر استقلال شما را می‌پذیرد.

به تنهایی تصمیم بگیرید

کمک یا مشورت گرفتن از دیگران خوب است. اما فراموش نکنید که در نهایت، اتخاذ تصمیم با خودتان است. درباره هر موردی، تمامی جوانب را بسنجید و تصمیمی قاطعانه بگیرید و به آن پایبند باشید.

از اشتباه کردن نترسید

هر آدمی در ابتدای مسیر استقلال، تصمیمات غلط می‌گیرد. این به دلیل نداشتن تجربه و اطلاعات کافی‌ست. اشتباه کردن به معنای ناتوانی شما نیست. به جای ترس از اشتباه یا شکست، برای مواجهه با چالش‌ها آماده باشید.

از قضاوت شدن نترسید

وقتی تصمیم مناسبی گرفتید، دیگر نگران نظر یا قضاوت دیگران نباشید. یک شخصیت مستقل هیچ وقت نگران تایید یا رد شدن از طرف دیگران نیست.

مسئولیت‌پذیر باشید

شما برای رسیدن به اهدافتان فقط می‌توانید روی خودتان حساب کنید. دیگران حامی و کمک‌کننده شما خواهند بود. اما مسئولیت رسیدن به هدف، در نهایت فقط با خود شماست.

عادت‌های جدید بسازید

با عادت‌های قبلی، شما همانی خواهید بود که الان هستید. برای خروج از محدوده امن و تجربه کردن چالش‌های جدید و به دست آوردن دستاوردهای نو، نیازمند کسب عادات و رفتارهای جدید هستید.

نظم و برنامه‌ریزی داشته باشید

هرچه مستقل‌تر شوید، مسئولیت‌های بیشتری به شما محول خواهد شد. اگر برای انجام امور روزمره یا برای رسیدن به هدفتان برنامه‌ریزی و پشتکار کافی نداشته باشید، متاسفانه با مشکلات زیادی روبرو خواهید شد.

توصیه‌هایی به والدین برای استقلال جوانان

تا اینجا با اهمیت مستقل بودن یک جوان و مشکلاتی که عدم استقلال و وابستگی به همراه دارد آشنا شدید. جوانانی که به والدین خود وابستگی عاطفی یا مالی دارند و نمی‌توانند بدون آن‌ها برای خود تصمیم بگیرند، در آینده با مشکلات مهمی مواجه خواهند شد. بنابراین اگر هدف شما خوشبختی و موفقیت فرزندانتان است، توصیه می‌کنیم بیش از هرچیز، به فکر مستقل شدن آن‌ها باشید. فراموش نکنید که مسیر استقلال یک جوان، از کودکی و نوجوانی آغاز می‌شود. بنابراین باید از دوران نوجوانی به فکر استقلال فرزند خود باشید. در ادامه راهکارهایی را به شما خواهیم گفت که به کمک آن‌ها در مسیر استقلال فرزند خود موثرتر عمل کنید.

بپذیرید که او بزرگ شده است

اولین گام این است که شما به عنوان پدر و مادر، عمیقا باور داشته باشید که فرزندتان دیگر بزرگ شده. با او مثل یک بزرگسال رفتار کنید و اجازه ندهید فرزندتان در دنیای کودکی خود بماند.

به او اعتماد داشته باشید

نوجوان شما هنوز در ابتدای مسیر است و اشتباهات زیادی دارد. اما می‌تواند از پس چالش‌ها و شرایط جدید زندگی‌اش بربیاید. به او اعتماد داشته باشید و اجازه بدهید به تنهایی تصمیم‌گیری کند.

حامی او باشید

در سنین نوجوانی که فرزند شما مسیر استقلال را آغاز کرده، معمولا از دریافت هر کمکی از طرف شما طفره می‌رود. با این حال ناگهان رها کردنش کار درستی نیست و استرس زیادی به او وارد می‌کند. در این مرحله باید آرام آرام از فرزندتان فاصله بگیرید. نوجوان شما باید بدانید شما حامی او هستید و بدون قضاوت، تمسخر، کوچک شمردن یا سرکوفت زدن، کمکش می‌کنید بهترین تصمیم را بگیرد.

به فرزند خود احترام بگذارید

فرزند شما در طول دوران نوجوانی، با آشفتگی‌های عاطفی، جسمی و روحی زیادی روبرو خواهد شد. او دارد محیط امن خانه را ترک می‌کند و وارد دنیای ناشناخته جامعه می‌شود. بنابراین طبیعی‌ست اگر سردرگم، مضطرب و عصبی باشد و اگر با او رفتار مناسبی نداشته باشید، ممکن است این حالات تا سال‌ها همراه او باشد. شما به عنوان بزرگترهایش باید شرایط فرزند خود را درک کنید و به او احترام بگذارید تا بتواند بیشتر به شما اعتماد کند.

صحبت‌های فرزندتان را بشنوید

درباره علایق، تفریحات، تفکرات و حتی دوستان فرزندتان با او صحبت کنید و اجازه بدهید چالش‌ها و مسائلش را برای شما تعریف کند. با او درباره مسائل خانه صحبت کنید و چنانچه باید درباره موضوعی تصمیم‌گیری شود، نظر او را هم جویا شوید.

به حریم شخصی او احترام بگذارید

بپذیرید که فرزند شما نیاز به حریم شخصی بیشتری دارد. هر چه فرزندتان بیشتر از شما فاصله بگیرد، در جوانی راحت‌تر می‌تواند مستقل شود. البته وضع قوانین منصفانه و مشخص در خانه ضروری است. به فرزندتان بگویید تا زمانی که در کنار شماست باید به قوانین خانه شما پایبند باشد.

درک محدوده استقلال جوانان در خانواده کار ساده‌ای نیست. تعریف‌های بسیاری درباره استقلال وجود دارد که اغلب آن‌ها غلط یا ناقص هستند. پس به عنوان جوانی که می‌خواهد مستقل باشد، یا والدینی که به دنبال استقلال جوان خود هستید، لازم است ابتدا با تعریف حد و مرز دقیق استقلال آشنا شوید و سپس بدانید که برای رشد استقلال بدون بروز مشکل در خانواده، چه کارهایی باید انجام دهید. کسب این اطلاعات برای ایجاد یک رابطه مناسب در خانواده در شروع مسیر استقلال جوان اهمیت بسیاری دارد و به همین دلیل ما در آنلایف وبیناری تحت عنوان «استقلال جوانان در خانواده» آماده کرده‌ایم تا به شما تمام اطلاعاتی که نیاز دارید را بدهیم. برای شرکت در این وبینار، به بخش وبینارهای سایت بروید.