خودکشی از موضوعاتی است که سلامت عمومی در جهان را تهدید می‌کند و افراد را با هر سن و پیشینه‌ای تحت تاثیر قرار می‌دهد. خودکشی عملی است که باعث مرگ عمدی فرد در نتیجه ناامیدی یا اختلالات سلامت روان می‌شود. البته، با مداخله به موقع و زیر نظر گرفتن عوامل مختلف می‌توان از خودکشی جلوگیری کرد.
بر اساس جدیدترین داده‌های سازمان جهانی بهداشت، میزان خودکشی در کشورهای مختلف جهان، نرخ متفاوتی دارد. در حالی که آمار خودکشی در برخی از کشورهای آفریقای جنوبی و اروپای شرقی، بسیار بالا است؛ بسیاری از کشورها نرخ خودکشی نسبتاً پایینی دارند.
اهمیت تلاش برای جلوگیری از خودکشی را نمی‌توان نادیده گرفت! مخصوصا بعد از دوران کرونا که اختلالات روانی در انسان‌ها با افزایش چشمگیری رو به رو شد. در این مقاله به سراغ آمار، ارقام، راه‌ها و روش‌های پیشگری از خودکشی می‌رویم تا بیشتر با این موضوع اجتماعی دردناک رو به رو شویم.
آمار خودکشی چه می‌گوید
برای جلوگیری به موقع از خودکشی باید آمار مربوط به این موضوع را به خوبی درک کنیم. درک آمار به ما کمک می‌کند تا گروه‌های پر خطر در رابطه با این موضوع را بتر بشناسیم و با حساسیت بیشتری آنها را زیر نظر بگیریم.
آمار جهانی
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، سالانه نزدیک به 800000 نفر بر اثر خودکشی جان خود را از دست می‌دهند؛ یعنی هر 40 ثانیه یک نفر! خودکشی دومین عامل مرگ و میر در بین جوانان 15 تا 29 ساله در سراسر جهان است.
آمار منطقه‌ای
میزان خودکشی می‌تواند از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت باشد. به عنوان مثال، در سال 2019، اروپا با 15.4 خودکشی در هر 100000 نفر بالاترین نرخ خودکشی را داشت. در حالی که، سایر کشورهای آفریقای جنوبی و اروپای شرقی، نرخ تخمینی خودکشی بسیار بالاتری داشتند.
گروه‌های مختلف جمعیتی
برخی از گروه‌های جمعیتی نرخ خودکشی بالاتری دارند. برای مثال، در بسیاری از کشورها، میزان خودکشی در مردان بیشتر از زنان است. علاوه بر این، افراد جوان، مسن و گروه‌های شغلی خاص تمایل بیشتری به خودکشی دارند.
آگاهی و دانش کافی
طی چند دهه گذشته، بسیاری از کشورها با افزایش آگاهی و بهبود خدمات بهداشت روان، شاهد کاهش نرخ خودکشی بوده‌اند. در همین بازه زمانی، برخی از کشورها شاهد افزایش نرخ خودکشی بوده‌اند که نشان می‌دهد افزایش آگاهی و بهداشت روان به صورت مستقیم بر نرخ خودکشی تاثیر می‌گذارد.
دلایل خودکشی؟ چرا به خودکشی فکر می‌کنیم؟
خودکشی پدیده‌ای پیچیده و چند عاملی است که به ندرت می‌توان آن را نتیجه یک عامل مشخص دانست. بیشتر اوقات، روند رسیدن به تصمیم برای خودکشی به آرامی و به تدریج انسان را از پا می‌اندازد. در ادامه به سراغ مهم‌ترین عوامل خواهیم رفت تا جلوگیری از خودکشی را بهتر و هدفمندتر از قبل پیش ببریم.
اختلالات سلامت روان
بسیاری از اختلالات سلامت روان، از جمله افسردگی، اختلال دوقطبی، اختلال شخصیت مرزی و PTSD، با افزایش خطر افکار یا تلاش برای خودکشی همراه هستند. افکاری مانند ناامیدی یا پوچی می‌توانند فردی را که درگیر این اختلالات است به فکر خودکشی بیاندازد. در اختلالاتی مانند اختلال شخصیت مرزی، ADHD یا اختلال دوقطبی نیز، نوسانات خلقی یا تکانشگری هستند که می‌توانند فرد را به سمت خودکشی حرکت دهند.
سوء مصرف مواد
سوء مصرف مواد از دیگر عواملی است که خطر تصمیم برای خودکشی را چندین برابر افزایش می‌دهد. افرادی که مواد مخدر مصرف می‌کنند یا به الکل اعتیاد دارند تا 14 برابر بیشتر از دیگران در معرض خطر خودکشی هستند.
استرس و رویدادهای زندگی
رویدادها یا شرایط استرس زا در زندگی نیز می‌توانند به تصمیم برای خودکشی منجر شوند. مواردی مانند مشکلات مالی، مشکلات احساسی یا از دست دادن یکی از عزیزان می‌تواند در دسته رویدادهای خطرزا قرار بگیرد.
سایر عوامل
عوامل دیگری که می‌توانند در خودکشی نقش داشته باشند عبارتند از احساس انزوا، عدم حمایت اجتماعی و دسترسی به وسایل کشنده. درک این علل، برای جبوگیری از خودکشی بسیار مهم است.
بعد از خودکشی چه می‌شود؟
خودکشی یک نفر، تنها همان شخص را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد. خودکشی اثری موج‌دار دارد که دوستان، خانواده و جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پس بعد از خودکشی چه اتفاقی می‌افتد؟
خود فرد
اگر خودکشی موفق باشد که بسیاری از آروزها و زیبایی‌هایی خود فرد دیگر در این دنیا نخواهد بود! آروزهایی که می‌توانست روزی به ثمر بنشیند. در صورتی که خودکشی ناموفق باشد، ماجرا تلخ‌تر می‌شود. افرادی که خودکشی ناموفق را تجربه می‌کنند تا سال‌ها درگیر عواقب آن خواهند بود و اذیت می‌شوند.
خانواده
خودکشی می‌تواند اثرات بسیار شدید و گسترده‌ای بر خانواده فرد داشته باشد. اعضای خانواده معمولاً به دلیل جلوگیری نکردن از خودکشی، عذاب وجدان شدیدی می‌گیرند و از فردی که خودکشی کرده‌است خشمگین می‌شوند. همین احساسات مختلف، خودکشی عضو خانواده را به مسئله‌ای حل‌نشده تبدیل می‌کند که تا ابد گریبان‌گیر اعضای خانواده خواهد شد.
جامعه
شاید عجیب باشد اما هر خودکشی تراژدی است که نهایتا کل جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تاثیرات طولانی مدت خودکشی بر افراد نزدیک به فردی که خودکشی کرده است، جامعه بزرگی را در برمی‌گیرد و این موج تا عمق جامعه به همین شکل پیش خواهد رفت.
جلوگیری از خودکشی؛ راه و روش درست
جلوگیری از خودکشی نیازمند رویکردی جامع محور است که شامل راهبردهایی در تمام سطوح جامعه می‌شود. در این بخش از مقاله چند استراتژی کلیدی برای پیشگیری از خودکشی را بررسی خواهیم کرد.
بهبود دسترسی به خدمات بهداشت روان
افزایش دسترسی به خدمات بهداشت روان بسیار مهم است. پوشش خدمات مربوط به سلامت روان در خدمات تحت پوشش بیمه سلامت، افزایش دسترسی به این خدمات در مناطق محروم و امکان دسترسی به صورت آنلاین از جمله مواردی است که می‌تواند نرخ خودکشی را کاهش دهد. در خانواده‌ها نیز بهتر است جلسات مختلفی برای ویزیت توسط روانپزشک در نظر گرفته شود.
برنامه‌های آموزشی و آگاهی
بالاتر به این مورد اشاره کردیم که آگاهی نقش بسیار پررنگی در کنترل آمار خودکشی دارد. برنامه‌های آموزشی می‌تواند به بهبود سلامت روان جامعه و آماده‌سازی آن برای جلوگیری از خودکشی کمک کند.
برخورد صحیح با افراد در خطر
کاهش دسترسی به وسایل کشنده در میان افرادی که در معرض خطر خودکشی هستند، استراتژی مهم دیگری برای جلوگیری از این اتفاق است. ترویج هنجارهای سالم بین همسالان و مشارکت دادن اعضای جامعه در فعالیت های مشترک نیز می‌تواند فرد را از تصمیم برای خودکشی منصرف کند.
از کجا کمک بگیریم؟
منابع متعددی برای افرادی که ممکن است با افکار خودکشی دست و پنجه نرم کنند و همچنین برای دوستان و خانواده آنها وجود دارد. در اینجا برخی از منابع را معرفی می‌کنیم:
خط تلفن:
- می‌توانید با 123 تماس بگیرید! پشتیبانی 24 ساعته و محرمانه این مرکز به کسی که قصد خودکشی دارد می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
مراکز مشاوره:
- مراکز مشاوره نیز می‌توانند انتخاب خوبی برای بررسی شرایط قبل از اقدام باشند. اگر به کمک نیاز دارید یا به خودکشی فکر می‌کنید به یکی از مراکز مشاوره نزدیک مراجعه کنید.
منابع آنلاین:
- اگر دوست ندارید رو در رو با کشی صحبت کنید می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین کمک بگیرید. حتی می‌توانید بدون معرفی خودتان از چت یا تماس بر خط برای روشن کردن مشکل استفاده کنید. خوشبختانه ـآنلایف می‌تواند در این مورد به شما کمک کند! مشاورین متخصص آنلایف می‌توانند شما را در مسیر خروج از این افکار همراهی کنند.
کلام آخر؛ جلوگیری از خودکشی
در این مقاله آمار مربوط به خودکشی، عوامل و تاثیرات آن بر خانواده و اعضای جامعه را بررسی کردیم. نکته بسیار مهمی که باید به خاطر داشته باشید این است که با برخورد مناسب و به موقع می‌توان از خودکشی جلوگیری کرد. اگر خودتان به فکر خودکشی هستید نیز باید این را بدانید که تنها نیستید! کافی است با افرادی که می‌توانند به شما کمک کنند صحبت کنید. اگر سوالاتی دارید که پاسخ آن را در این مقاله پیدا نکرده‌اید می‌توانید از وبینار تخصصی آنلایف در رابطه با خودکشی استفاده کنید.
بزرگسال سالم
