پرخوری عصبی که با نام بولیمیا نیز شناخته می‌شود، یکی از اختلالات جدی تغذیه است که می‌تواند سلامت و زندگی افراد درگیر با این اختلال را تهدید کند. افراد درگیر با این اختلال وارد چرخه‌ای از پرخوری و رفتارهایی مانند استفراغ عمدی، ورزش بیش از حد، روزه گرفتن یا استفاده نادرست از ملین‌ها برای جبران پرخوری می‌شوند.
بولیمیا به دلیل شیوع گسترده و آسیب‌های جسمی و روانی شدیدی که به همراه دارد، در بین متخصصین از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. افزایش آگاهی در مورد این اختلال، از بین بردن باورهای غلط و ارائه اطلاعات دقیق در این زمینه برای حفظ سلامت جامعه بسیار مهم است. دانش کافی نسبت به این بیماری نه تنها به تشخیص زودهنگام، بلکه به کاهش انگ آن در جامعه نیز کمک می‌کند. در این مقاله همراه ما باشید تا این بیماری را زیر ذره‌بین ببریم و تمامی جنبه‌های آن را بررسی کنیم.
پرخوری عصبی چیست؟
همانطور که کمی بالاتر گفتیم، بولیمیا نوعی اختلال تغذیه است که می‌تواند به مرگ فرد مبتلا منجر شود. افراد مبتلا به پرخوری عصبی مقادیر زیادی غذا که اغلب سرشار از قند و چربی هستند مصرف می‌کنند و سپس عذاب وجدان می‌گیرند. عذاب وجدانی که آنها را به سمت استفراغ عمدی، استفاده بیش از حد از ملین‌ها یا دیورتیک‌ها، روزه داری، ورزش زیاد یا ترکیبی از این رفتارها حرکت می‌دهد
تاریخچه مختصر و آمار مربوط به بولیمیا
اصطلاح "بولیمیا" اولین بار در اواخر دهه 1970 برای توصیف یکی از اختلالات تغذیه که با چرخه‌های پرخوری غیرقابل کنترل نمایان می‌شد، وارد لغتنامه‌ها شد. از آن زمان، آگاهی و درک نسبت به این اختلال به طور قابل توجهی افزایش یافته است. با این حال، همچنان تعداد قابل توجهی از مردم با این اختلال درگیرند اما اطلاعاتی راجع به آن ندارند!
بر اساس آمارها پرخوری عصبی 1 الی 2 درصد از نوجوانان و جوانان درگیر این اختلال می‌شوند. بر اساس همین داده‌ها، زنان بیشتر از مردان با این اختلال تغذیه دست و پنجه نرم می‌کنند. البته باید به این نکته توجه کنیم که این آمارها فقط موارد گزارش شده را شامل می‌شوند و آمار واقعی بسیار بیشتر از چیزی است که در آمار رسمی می‌بینیم؛ چرا که بسیاری از افراد فکر می‌کنند پرخوری عصبی آنها طبیعی است!
دلایل بروز پرخوری عصبی
سالها است که متخصصین تغذیه و روانپزشکی در حال بررسی دلایل بروز بولیمیا در افراد هستند. بر اساس مطالاعات مختلف انجام شده، بروز بولیمیا دلایل زیادی دارد اما مهم‌ترین آنها عبارتند از:
عوامل ژنتیکی
بر اساس مطالعات مختلف، عوامل ژنتیکی نقش مهمی در ایجاد پرخوری عصبی دارند. مطالعات روی خانواده‌ها و دوقلوها نشان داده است که کروموزوم 10p در بروز بولیمیا در خانواده‌ها و دوقلوها نقش پررنگی ایفا می‌کند. با توجه به تحقیقات، عوامل ژنتیکی چیزی حدود 80 درصد از احتمال ابتلا به اختلال بولیمیا را به خود اختصاص می‌دهند. این نقش دیگر عوامل در درگیری با این اختلال، کمتر از یک چهارم است!
فاکتورهای محیطی
عوامل محیطی جنبه‌هایی از فضای زندگی یا کاری فرد هستند که بر افکار یا رفتارهای او تأثیر می‌گذارند.شاید باور نکنید اما رسانه‌های اجتماعی یکی از مهم‌ترین عوامل محیطی هستند که می‌توانند باعث بروز اختلالات تغذیه شوند. اعتیاد به فضای مجازی، تماشای ویدیوهای مربوط به غذاهای مختلف و … می‌توانند به صورت مستقیم بر پرخوری عصبی تاثیر بگذارند.
عوامل روانشناسی
اختلالات عاطفی مانند افسردگی، اضطراب، و اعتماد به نفس پایین نیز می‌توانند خطر ابتلا به بولیمیا را در فرد افزایش دهد. برخی از ویژگی‌های شخصیتی مانند کمالگرایی یا سخت‌گیری هم می‌توانند افراد را در معرض خطر ابتلا به این اختلال قرار دهند.
علائم و نشانه‌های پرخوری عصبی
بولیمیا علائم و نشانه‌های زیادی دارد که در دسته‌های مختلف قرار می‌گیرند. در ادامه، برخی از این علائم را بررسی خواهیم کرد:
علائم جسمانی
افراد مبتلا به پرخوری با طیف وسیعی از علائم فیزیکی درگیر می‌شوند. این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- کاهش و افزایش مکرر وزن
- تورم دست و پا
- گلودرد مزمن یا گرفتگی صدا
- رفلاکس معده یا سایر مشکلات گوارشی
- کم آبی شدید
- عدم تعادل الکترولیت در بدن که می‌تواند منجر به حمله قلبی یا سکته شود!
- آسیب به دندان‌ها و لثه‌ها
- قاعدگی نامنظم
علائم رفتاری و عاطفی
علائم رفتاری و عاطفی پرخوری عصبی شامل موارد زیر می‌شوند:
- ترس از افزایش وزن
- احساس ناتوانی در کنترل اشتها
- استفراغ عمدیه، ورزش زیاد، استفاده از ملین‌ها یا دیورتیک‌ها پس از پرخوری
- غذا خوردن تا زمانی که به طور ناراحت کننده سیر شوید
- رژیم گرفتن مکرر
- ابراز انزجار، گناه یا شرم در مورد عادات غذایی
- نوسانات خلقی، اضطراب یا افسردگی
- وسواس فکری در رابطه با ظاهر و فرم بدن
تاثیرات بولیمیا بر زندگی افراد
پرخوری عصبی تنها یک اختلال تغذیه نیست بلکه یکی از اختلالات سلامت روان نیز محسوب می‌شود که می‌تواند باعث بروز بسیاری دیگر از اختلالات روانی در افراد شود. به طور معمول افراد مبتلا به بولیمیا دچار اختلالاتی مانند افسردگی، اضطراب یا رفتارهای وسواسی جبری می‌شوند. ممکن است این افراد به دلیل کمبود ویتامین‌ها با بدخلقی و تحریک پذیری نیز دست و پنجه نرم کنند.
پرخوری عصبی می‌تواند زندگی اجتماعی افراد را نیز دچار اختلالات جبران ناپذیری کند. برای مثال، با پیشرفت این اختلال، افراد منزوی‌تر و گوشه‌گیرتر می‌شوند و از موقعیت‌های اجتماعی اجتناب می‌کنند. همین مورد می‌تواند باعث ایجاد افکار مضر و یا حتی کاهش اعتماد به نفس آنها شود. غذا خوردن با دیگران در مکان‌های عمومی نیز برای این افراد دشوار می‌شود که نهایتا بخشی از زندگی اجتماعی آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
راه و روش‌های تشخیص بولیمیا
تشخیص پرخوری عصبی معمولا با آزمایشات پزشکی و در چندین مرحله مختلف انجام می‌شود. اولین مرحله معاینه فیزیکی کامل است؛ اندازه گیری قد و وزن فرد مشکوک در این مرحله انجام می‌شود. بررسی علائم حیاتی مانند ضربان قلب، فشار خون ؛ بررسی پوست و ناخن‌ها؛ معاینه ریه‌ها و شکم نیز در مراحل بعدی معاینه فیزیکی انجام می‌شوند.
علاوه بر معاینه فیزیکی، چندین آزمایش وجود دارد که درگیری فرد با اختلال تغذیه را مشخص می‌کنند. آزمایش‌هایی مانند شمارش تعداد گلبول‌های قرمز و آزمایش‌های تخصصی‌تر برای بررسی الکترولیت‌ها، پروتئین‌ها، عملکرد کبد، کلیه و تیروئید می‌توانند اختلال تغذیه را ثابت کنند.
ارزیابی روانشناختی
بعد از معاینات فیزیکی، نوبیت به ارزیابی روانشناختی می‌رسد که بخش مهمی از فرآیند تشخیص پرخوری عصبی است. روانپزشک یا روانشناس در این مرحله به سراغ افکار، احساسات و عادات غذایی فرد مشکوک می‌رود و راجع به آنها سوال می‌کند. معیارهای پرخوری عصبی ذکر شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) نیز در بررسی روانشناختی فرد مشکوک استفاده می‌شوند.
روش‌های درمان پرخوری عصبی
اولین مرحله برای درمان پرخوری عصبی، روان درمانی است. این روش که به عنوان گفتگو درمانی یا مشاوره روانشناختی نیز شناخته می‌شود، شامل بحث در مورد پرخوری عصبی و مسائل مرتبط با آن است. دو نوع اصلی روان درمانی وجود دارد که مطالعات مختلف تاثیرات آنها بر درمان اختلال بولیمیا را تایید کرده‌اند:
اولین نوع، درمان شناختی رفتاری (CBT) است. این روش، رایج‌ترین روش روان درمانی است که برای درمان پرخوری عصبی استفاده می‌شود. در این روش متخصص به شما کمک می‌کند تا باورها و رفتارهای منفی خود را شناسایی و آنها را با باورهای سالم و مثبت جایگزین کنید. علاوه بر این، استراتژی‌های مقابله‌ای برای افزایش عزت نفس و کنترل اختلال را یاد خواهید گرفت.
نوع دوم، روان درمانی بین فردی (IPT) است. پزشک متخصص در این نوع از درمان، بر حل مشکلات بین فردی و بهبود علائم تمرکز می‌کند. این روش به شما کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله خود را بهبود بخشید و علائم پرخوری عصبی خود را مدیریت کنید.
دارو درمانی برای بولیمیا
پزشک متخصص می‌تواند از داروهای خاصی برای درمان پرخوری عصبی استفاده کند. داروهای ضد افسردگی، مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) در کاهش علائم بولیمیا مؤثر هستند. البته تنها داروی ضد افسردگی که به طور خاص توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان پرخوری عصبی تایید شده است، فلوکستین (پروزاک) است که حتی اگر افسرده نباشید ممکن است به شما کمک کند.
مشاوره تغذیه و ترمیم وزن
با پیش‌برد مراحل اولیه درمان و بهبود علائم، پزشک متخصص شما را به یک مشاوره تغذیه معرفی می‌کند که بخشی مهم از درمان پرخوری عصبی را به عهده دارد. متخصص تغذیه به شما کمک می‌کند تا با تهیه یک برنامه غذایی سالم، عادت‌های خود را اصلاح کنید و وزن خود را در یک رنج سالم تنظیم کنید. هدف مشاور تغذیه، کمک به شما در ایجاد الگوهای غذایی منظم و ایجاد رابطه‌ای سالم‌تر با غذا است. این روش به کاهش دفعات پرخوری و نهایتا از بین رفتن چرخه معیوب اختلال بولیمیا کمک کند.
کلام آخر در رابطه با پرخوری عصبی
همانطور که در این مقاله بررسی کردیم، پرخوری عصبی یکی از اختلالات که می‌تواند زندگی افراد را نیز تهدید کند. البته متوجه این مسئله هم شدیم که درمان به موقع و درست این اختلال تمامی علائم آن را کنترل می‌کند و باعث برگشت فرد درگیر به زندگی معمولی می‌شود. بسیار مهم است به یاد داشته باشیم که پرخوری عصبی یک انتخاب نیست، بلکه یک اختلال پیچیده روانی است که برای درمان آن باید از یک متخصص کمک گرفت.
اگر شما یا شخصی که می‌شناسید با پرخوری عصبی دست و پنجه نرم می‌کند، می‌توانید از متخصصین آنلایف کمک بگیرید. چرا که راهنمایی‌های یک فرد خبره به شما کمک می‌کند منابع و گزینه‌های درمانی مناسب را پیدا کنید.
سبک زندگی
