اختلال خودشیفتگی یا NPD یکی از اختلالات روانی است که فرد درگیر با آن بیش از اندازه به خود اهمیت می‌دهد و به تحسین دیگران نیاز دارد. افراد مبتلا به این اختلال دائما تلاش می‌کنند تا تصویری مثبت و بی‌نقص از خود به نمایش بگذارند.
درک NPD از آنجا اهمیت دارد که بیشتر از خود فرد، اطرافیان او را تحت تاثیر قرار می‌دهد و سلامت روان جمعی را به خطر می‌اندازد. علاوه بر این، فرد درگیر با این اختلال، در مدرسه، کار، روابط اجتماعی و مدیریت زندگی خود با مشکلات جدی برخورد می‌کند که می‌توانند مانع پیشرفت و موفقیت او شوند.
در این مقاله همراه ما باشید تا پیچیدگی‌های NPD، علائم، علل، اثرات، تشخیص و گزینه‌های درمانی برای درمان این اختلال را بررسی کنیم. هدف ما از نگارش این مقاله، روشن کردن بخش‌های تاریک این اختلال و کمک به افراد جامعه است.
اختلال خودشیفتگی چیست؟
خودشیفتگی یکی از اختلالات روانی است که سلامت روان جامعه را هدف قرار می‌دهد. افراد مبتلا به NPD تصوری متوهمانه از خود می‌سازند و به این تصویر جذاب و فانتزی معتاد می‌شوند. این افراد به شکلی غیر عادی خونسرد هستند؛ البته تا زمانی که اعتماد به نفس آنها تهدید نشود!
خودشیفتگی به زبان انگلیسی با اصطلاح Narcist شناخته می‌شود. ریشه این اصطلاح در داستان مرد جوان و خوش تیپی به نام نارسیس دیده می‌شود که به دلیل علاقه شدیدی که به خود داشت، تمامی افرادی عاشقش می‌شدند را رد می‌کرد. خدایان برای مجازات ناسپاسی او، وی را نفرین کردند تا عاشق انعکاس خود در برکه شود. عشق نارسیس به انعکاس خودش در برکه آنقدر شدید بود که نمی‌توانست از خودش چشم بردارد و نهایتا آنقدر کنار برکه ماند که به گل نرگس تبدیل شد.
علائم اختلال شخصیت خودشیفته
اختلال خودشیفتگی (NPD) با علائم مختلفی نمایان می‌شود که در افکار، احساسات و اعمال فرد قابل مشاهده‌اند. در ادامه، برخی از مهم‌ترین علائم این اختلال را بررسی خواهیم کرد.
احساس خود بزرگ‌بینی
افراد مبتلا به NPD اغلب اعتماد به نفس کاذب دارند و توانایی‌های خود را بیش از چیزی که هست، می‌دانند. همین مسئله باعث می‌شود استانداردهای این افراد به شکل غیرمنطقی بالا برود و مجبور شوند راجع به دستاوردها و موفقیت‌های خود لاف بزنند.
درگیر فانتزی‌های غیرواقعی
فرد درگیر با خودشیفتگی اکثر اوقات در دنیای فانتزی خود سر می‌کند. جایی که موفقیت‌های او انتها ندارند و همه چیز بر وفق مراد او است.
منحصر به فرد بودن!
هر انسانی به نوبه خود موجودی منحصر به فرد است! با این حال افراد خودشیفته خود را تافته جدا بافته می‌دانند و نمی‌توانند خود را در گروه عموم مردم فرض کنند.
نیاز به تحسین مداوم
افرادی که درگیر NPD می‌شوند، به تحسین مداوم و بیش از حد نیاز دارند. البته این تحسین‌ها باعث استحکام عزت نفس آنها نمی‌شود و همیشه از شکسته شدن وجه بی‌نقصی که از خود ساخته‌اند می‌ترسند.
حق همیشه با آنها است
این افراد معتقدند حق همیشه با آنها است و هیچ وقت در این رابطه دچار اشتباه و خطا نمی‌شوند.
سوءاستفاده از دیگران
فردی که دچار اختلال خودشیفتگی است فکر می‌کند استفاده از دیگران برای رسیدن به اهدافی که دارد، حق او است و همه باید در خدمت او باشند. همین طرز تفکر باعث سو استفاده آنها از دیگران می‌شود.
حسادت به دیگران
افراد خودشیفته دوست دارند در مرکز توجه همگان قرار بگیرند! این علاقه وصف نشدنی در آنها به حسادت تبدیل می‌شود.
چرا دچار اختلال خودشیفتگی می‌شویم؟
علل دقیق اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) هنوز مشخص نیست با این حال تمامی افراد صاحب نظر در حوزه روانشناسی معتقدند که عوامل مختلف در کنار همدیگر باعث ایجاد این اختلال می‌شوند.
فاکتورهای محیطی
محبت و انتقاد بیش از حد خانواده در دوران کودکی یکی از مواردی است که به صورت مستقیم با توسعه NPD ارتباط دارد. تجربه‌های ناخوشایند زندگی در دوران کودکی نیز باعث افزایش احتمال درگیری فرد با این اختلال می‌شوند.
عوامل ژنتیکی
بررسی‌های مختلف نشان داده است که عوامل ژنتیکی نیز نقش مهمی در ابتلای افراد به اختلال خودشیفتگی بازی می‌کنند. احتمال ابتلا به این اختلال در افرادی که یکی از اعضای خانواده آنها دچار خودشیفتگی است بیشتر دیده می‌شود.
عوامل عصبی بیولوژیکی
تغییرات در ساختار یا عملکرد مغز نیز می‌تواند باعث ابتلای فرد به NPD شوند.
حساسیت در روابط
یکی دیگر از عواملی که می‌تواند باعث ابتلای فرد به خودشیفتگی شود، حساسیت زیاد در روابط اجتماعی است.
نهایتا باید به این نکته توجه کرد که این عوامل، بالقوه هستند و هر کسی که این علائم را دارد به به طور قطع به این اختلال دچار نمی‌شود.
تاثیر اختلال خودشیفتگی بر زندگی روزمره
اختلال خودشیفتگی (NPD) تاثیر قابل توجهی بر جنبه‌های مختلف زندگی افراد از جمله زندگی شخصی، کار و روابط آنها دارد. در ادامه به سراغ تاثیرات مهم این اختلال بر زندگی افراد و نهایتا سلامت جامعه خواهیم رفت:
زندگی شخصی
افراد مبتلا به NPD ممکن است به طور کلی ناراضی و ناامید شوند وقتی که لطف یا تحسین خاصی به آنها داده نمی شود که معتقدند سزاوار آن هستند. آنها ممکن است در برخورد با هر چیزی که به عنوان انتقاد تلقی می کنند، مشکلات عمده ای داشته باشند و زمانی که درمان خاصی دریافت نمی کنند، ممکن است بی تاب یا عصبانی شوند. همچنین ممکن است در مدیریت احساسات و رفتار خود دچار مشکل شوند.
زندگی حرفه‌ای
افراد مبتلا به NPD در محل کار با افرادی که فکر می‌کنند منحصر به فرد یا با استعداد هستند، ارتباط برقرار می‌کنند؛ چرا که عزت نفس آنها را افزایش می‌دهد. ممکن است فرد مبتلا به NPD موفق باشد،با این حال به دلیل حساسیت به انتقاد، عملکرد خود را به کارهایی که در آنها عالی است محدود کند. مطالعات مختلف نشان می‌دهند که وجود مدیر خودشیفته در یک شرکت، تاثیر منفی بر رضایت شغلی و رفاه زیردستان دارد!
روابط اجتماعی
افراد مبتلا به اختلال خودشیفتگی اغلب سعی می‌کنند شریک عاطفی خود را کنترل کنند. افراد مبتلا به این اختلال با کوچک‌ترین انتقاد، کنترل خود را از دست می‌دهند! به همین دلیل، بیشتر روابط افراد خودشیفته محکوم به شکست هستند. احساس استحقاق، بی‌توجهی به دیگران و سایر جنبه‌های NPD می‌تواند به روابط فرد درگیر آسیب جدی برساند.
تاثیر اجتماعی NPD
وجود خودشیفتگی تنها سلامت روانی خود فرد را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد بلکه کل جامعه را به خطر می‌اندازد. این اختلال می‌تواند به بروز رفتارهای مخرب، از جمله تقلب، فریب، و دروغگویی منجر شود.
نحوه تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته
تشخیص اختلال خودشیفتگی (NPD) کار آسانی نیست با این همه پزشک متخصص می‌تواند با به کارگیری روش‌های مختلف، وجود این اختلال در یک فرد را تشخیص دهد. مسئله دیگر، وجود اختلالات متفاوت در یک فرد است که کار را سخت‌تر می‌کند. در ادامه برخی از مهم‌ترین روش‌های تشخیص اختلال خودشیفتگی را بررسی خواهیم کرد.
● ارزیابی علائم و نحوه تأثیر آنها بر زندگی فرد
● معاینه فیزیکی
● معیارهای تشخیصی در DSM-5
روش‌های درمان اختلال شخصیت خودشیفته
درمان اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) معمولا به صورت ترکیبی از روش‌های مختلف انجام می‌شود. کمی پایین‌تر انواع روش‌های درمانی این اختلال و کاربرد آنها را بررسی خواهیم کرد:
روان درمانی
روان درمانی یا گفتار درمانی، اولین روش درمانی برای کنترل علائم NPD است. این روش به فرد درگیر کمک می‌کند تا علل درگیری با احساسات فعلی خود را درک کنند و بتوانند با مدیریت شرایط، به بهبود علائم اختلال کمک کنند.
دارو درمانی
در حالی که داروی خاصی برای درمان اختلال خودشیفتگی وجود ندارد، پزشک متخصص می‌تواند بسته به تشخیص خود از داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضد اضطراب برای مدیریت علائمی مانند افسردگی یا اضطراب استفاده کند. داروهایی مانند سیتالوپرام، اسیتالوپرام، پاروکستین (ضد افسردگی ها)، آلپرازولام، کلردیازپوکساید، کلونازپام (داروهای ضد اضطراب) برای تسکین افسردگی و اضطراب در افراد مبتلا به NPD استفاده می‌شوند.
مطالعات مختلف نشان داده است که به کارگیری این روش‌های درمانی می‌تواند به بیماران درگیر این اختلال کمک کند. با این حال، باید به یاد داشته باشیم که اثربخشی درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد. برای مثال، تمایل فرد به شرکت در دوره‌های درمانی و انگیزه او برای تغییر می‌توانند به صورت مستقیم بر تاثیرگذاری دارو درمانی اثر بگذارند.
کلام آخر درباره اختلال خودشیفتگی
اختلال خودشیفتگی (NPD) یکی از اختلالات روانی پیچیده است که با احساس خود بزرگ بینی، نیاز به تحسین بیش از حد، و عدم همدلی با دیگران بروز پیدا می‌کند. زندگی با NPD می تواند برای افراد مبتلا به این اختلال و اطرافیان آنها چالش برانگیز باشد. با این حال، با درمان و حمایت مناسب، افراد مبتلا به NPD می توانند زندگی کاملی داشته باشند.
درک NPD فقط برای کسانی که مستقیماً تحت تأثیر آن هستند نیاز نیست، بلکه برای کل جامعه نیاز است. با افزایش دانش و آگاهی خود از NPD، می‌توانیم همدلی با خود با افراد درگیر با این اختلال را تقویت کنیم و باعث بهبود زندگی آنها شویم. فراموش نکنید که تنها نیستید! متخصصین آنلایف همواره همراه شما هستند و می‌توانید از آنها مشاوره بگیرید. علاوه بر این می‌توانید از دوره خودشیفتگی آنلایف نیز استفاده کنید. ممنون که تا انتهای مقاله همراه ما بودید! می‌توانید تجربیات و سوالات خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
روان سالم
