بیش فعالی در بزرگسالان

برخی از افراد ممکن است تصور کنند که بیش فعالی فقط مختص کودکان بوده و بزرگسالان دچار آن نیستند. این تفکر کاملاً نادرست است؛ زیرا، هر یک از مردان و زنان بزرگسال ممکن است دچار اختلال  ADHD یا بیش فعالی باشند که علائم این مشکل از کودکی وجود داشته و در سنین بالاتر، شدت گرفته است. داشتن روابط بی‌ثبات، اجرای دیرهنگام وظایف، عزت‌نفس پایین و.... همگی جزء علائم بیش فعالی بزرگسالان هستند که اگر جدی گرفته نشده و درمان نشوند، عوارض جبران‌ناپذیری را به بار خواهند آورد. البته، به یاد داشته باشید که هر یک از علائم بیان شده همگی نشان‌دهنده اختلال ADHD نیستند و برای تشخیص درست این مشکل باید حتما به روانپزشک مراجعه شود.

اختلال بیش فعالی یا ADHD چیست و چه علائمی دارد؟

اختلال بیش فعالی یا ADHD به شرایطی ذهنی گفته می‌شود که در آن حفظ توجه امری مشکل بوده و فرد اغلب دارای رفتارهای تکانشی باشد. بیش فعالی که به نوعی اختلال سلامت روان به شمار می‌آید، اغلب ریشه در کودکی دارد و درصورتی‌که درمان نشود، مشکلات بزرگی را ایجاد خواهد کرد. اغلب برای درمان ADHD بزرگسالان از انواع داروها، روان‌درمانی و... استفاده می‌شود. علائم بیش فعالی بزرگسالان به‌اندازه کودکان واضح نیستند و تشخیص این اختلال تا زمانی که فرد به بلوغ نرسد، امری دشوار است. بهتر است بدانید که شدت علائم این اختلال در هر فرد متفاوت می‌باشد. برخی از رایج‌ترین علائم ADHD بزرگسالان، شامل موارد زیر است:

·      مشکل در تمرکز و اولویت‌بندی کارها

·      فراموش‌کردن برنامه‌های کاری و روزانه

·      نداشتن تمرکز کافی برای انجام امور روزانه

·      بی‌حوصلگی در زمان رانندگی

·      رفتارهای تکانشی

·      حرف‌زدن بیش از حد

·      بی‌قراری و بی‌نظمی

·      نوسانات خلقی

·      زودجوش بودن و طغیان خشم

·      عزت‌نفس پایین

·      داشتن روابط بی‌ثبات

به یاد داشته باشید که داشتن یک یا دو مورد از علائم ذکر شده نشان‌دهنده بیش فعالی یا ADHD نبوده و حتما باید برای تشخیص به روانپزشک یا روان‌شناس مراجعه شود.

تفاوت فرد عادی با فردی که به اختلال ADHD مبتلا است چیست؟

تقریبا تمامی افراد در یک برهه‌ای از زندگی خود، علائم ذکر شده را تجربه کرده‌اند. اگر این علائم گذرا بوده و پس از مدتی دوباره نمایان نشده‌اند، در این صورت نمی‌توان آن‌ها را جزء علائم اختلال ADHD بزرگسالان دانست. اما، درصورتی‌که این علائم دائماً رخ‌داده و حاد باشند، به‌نحوی‌که در زندگی روزمره مشکل ایجاد کنند، در این صورت می‌توان گفت که فرد به اختلال بیش‌فعالی مبتلا است.

علت به‌وجودآمدن اختلال ADHD بزرگسالان

بر اساس تحقیقاتی که دررابطه‌با بیش فعالی بزرگسالان انجام شده، هنوز دلیل و علت واضحی برای ایجاد این مشکل مشخص نشده است. اما، این تحقیقات نشان داده‌اند که ژنتیک نقش مهمی در بروز این اختلال دارد. البته، تا به امروز هیچ ژنی یافته نشده که باعث ایجاد اختلال بیش فعالی شود. ممکن است که این اختلال روانی نیز همانند سایرین، از طریق ترکیب ژن‌های مختلف، به وجود آید. علاوه بر ژن، عوامل محیطی نیز به نوبه خود باعث ایجاد بیش فعالی بزرگسالان می‌شوند. در واقع این عوامل خطر ابتلا به اختلال ADHD را تا حد زیادی افزایش می‌دهند.  

ADHD بزرگسالان چه عوارضی دارد؟

اختلال بیش فعالی یا ADHD درصورتی‌که درمان نشود، عوارضی را به همراه خواهد داشت. برخی از این عوارض جبران‌ناپذیر بوده و ممکن است ضرر و زیان‌های بسیار زیادی را به بارآورند. تعدادی از عارضه‌های ADHD بزرگسالان، شامل موارد زیر هستند:

·      ضعیف‌شدن در امور تحصیلی

·      ضعیف‌شدن در امور کاری و روزمره

·      به‌وجودآمدن مشکلات مالی

·      مصرف الکل یا دخانیات

·      عدم رعایت قانون (گاهی ممکن است باعث شود تا فرد به زندان یا مراجع قانونی منتقل گردد.)

·      تصادفات مکرر و یا سایر حوادث ناگوار

·      ضعیف شدن سلامت ذهن و روان

·      اقدام به خودکشی

·      ابتلا به افسردگی

روش تشخیص و درمان بیش فعالی در بزرگسالان

 تشخیص بیش فعالی بزرگسالان، امری دشوار بوده و روان‌شناس یا روانپزشکی از طریق یک آزمایش واحد نمی‌تواند آن را تشخیص دهد. در واقع، باید آزمایش‌های مختلفی در این زمینه انجام شود تا بتوان اختلال ADHD بزرگسالان را تشخیص داد. زیرا، گاهی اوقات ممکن است که علائم و نشانه‌های این اختلال با سایر اختلالات اشتباه گرفته شود. پس از تشخیص درست این اختلال، از روش‌های بسیاری برای درمان استفاده می‌شود. به یاد داشته باشید که به‌کارگیری هر یک از روش‌های درمانی بر اساس شدت بیش فعالی بزرگسالان است. زیرا، برخی از افراد علائم بیش فعالی را با شدت بیشتر و برخی با شدت کمتر، تجربه می‌کنند. برخی از مهم‌ترین روش‌های درمان ADHD بزرگسالان، شامل موارد زیر است:

درمان بیش فعالی بزرگسالان از طریق دارو

یکی از مهم‌ترین روش‌هایی که این اختلال از طریق آن درمان می‌شود، استفاده از انواع داروها است. محرک‌ها جزء رایج‌ترین داروها به شمار می‌آیند و می‌توانند با تنظیم دقیق مدارهای مغزی، قابلیت تحریک‌پذیری را کاهش دهند. البته، گاهی اوقات یک محرک به‌تنهایی نمی‌تواند این کار را انجام دهد که در این صورت داروهای دیگری نیز مثل: داروهای ضدافسردگی، تجویز می‌شوند. زیرا، داروهای ضدافسردگی مثل: بوپروپیون و... می‌توانند رفتارهای تکانشی را تا حدودی، کنترل کنند. برخی از داروهای تجویز شده برای درمان بیش فعالی بزرگسالان، به شرح زیر است:

·      داروی متیل فنیدات

·      دگزامفتامین

·      دگزامفتامین_آمفتامین

لازم به ذکر است که هر یک از داروهای ذکر شده برای درجات مختلف بیماری مفید بوده و تاثیر گذارند. لذا، بر اساس دستور و تجویز روانپزشکی، هر دارویی برای شخصی مناسب است و تمامی افراد مبتلا به بیش فعالی باید فقط با تجویز روانپزشک، داروهای را تهیه کرده و مصرف نمایند.

درمان بیش فعالی بزرگسالان از طریق مشاوره روانشناسی

یکی دیگر از روش‌های درمان اختلال ADHD بزرگسالان، مشاوره روان‌شناسی است که شامل مشاوره و آموزش است. این روش تا به امروز توانسته مشکلات افراد زیادی را رفع کرده و آن‌ها را درمان کند. مشاوره روان‌شناسی در کاهش و یا ازبین‌بردن برخی از علائم بیش فعالی، بسیار مفید واقع شده است که تعدادی از آن‌ها عبارت‌اند از:

·      بهبود مهارت سازماندهی

·      بهبود مدیریت زمان

·      توسعه مهارت‌های حل مشکلات

·      توانایی مقابله با مشکلات

·      بهبود و افزایش عزت نفس

·      بهبود روابط خانوادگی و اجتماعی

·      کنترل خشم

·      افزایش تمرکز

درمان ADHD بزرگسالان از طریق یوگا و مدیتیشن

یوگا و مدیتیشن جزء روش‌های دیگر درمان بیش فعالی بزرگسالان هستند که برای اثرگذاری بیشتر باید به‌صورت روزانه، انجام شوند. زیرا، یوگا و مدیتیشن هر دو به نوبه خود می‌توانند باعث ایجاد آرامش شده و در نهایت به فرد مبتلا کمک کنند تا بتواند بیش فعالی را کنترل کند. به‌عنوان مثال: از طریق یوگا می‌توان تا حد زیادی خشم و یا سایر رفتارهای تکانشی را کنترل کرد. البته، برای اثرگذاری بیشتر این روش، فرد مبتلا باید رژیم غذایی مناسبی نیز داشته باشد. به عبارتی ساده‌تر می‌توان گفت که مصرف برخی مواد غذایی باعث شوند تا فرد بتواند علائم و نشانه‌های بیش فعالی را تا حد زیادی کنترل و مدیریت کند. همچنین، مصرف برخی از مواد می تواند اختلال ADHD را تشدید نماید. به طور مثال: مصرف موادی اعم از: قهوه، شکر، گندم، شیر، تخم‌مرغ، گوجه و... باید محدود شده و در سمت مقابل مواد غذایی اعم از: ماهی سالمون، گردو، دانه چیا و... باید به طور مداوم مصرف شوند. به یاد داشته باشید که مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌ها نیز به نوبه خود می‌توانند سبب درمان و یا کاهش، خصوصیات مردان بیش فعال و خصوصیات زنان بیش فعال شوند.

درمان ADHD بزرگسالان از طریق شرکت در گروه های حمایتی

هر یک از روش‌های درمانی فوق می‌توانند تأثیر زیادی بر درمان بیش فعالی بزرگسالان داشته باشند. اما، بااین‌حال شرکت در گروه‌های حمایتی نیز می‌تواند بر این موضوع اثر مثبتی بگذارد. زیرا، از طریق این گروه‌ها می‌توان با افرادی که دارای اختلال مشابه هستند، ارتباط برقرار نمود. از طریق ارتباط با آن‌ها می‌توان از تجربیات یکدیگر استفاده کرده و همچنین از اطلاعات هم بهره گرفت. علاوه بر شرکت در این گروه‌ها، حمایت خانواده و دوستان و... نیز اهمیت ویژه‌ای دارد.

ارتباط بین اختلال کمبود توجه و بیش فعالی

برخی از افراد ممکن است که اختلال کمبود توجه را با اختلال بیش فعالی یکی بدانند. لازم به ذکر است تا بدانید که اختلال کمبود یا نقص توجه به‌نوعی خود یکی از انواع بیش فعالی است. برخی از علائم آن‌ها که با هم یکسان هستند، شامل موارد زیر است:

·      حواس‌پرتی مداوم و فراموش‌کاری

·      بی‌توجهی و بی‌دقتی به جزئیات

·      عدم تمرکز در امور کاری و روزانه

·      عدم توانایی در پیروی از قوانین

·      عدم توانایی در برقراری نظم

خلاصه مطلب

بیش فعالی به شرایطی ذهنی گفته می‌شود که در آن فرد از خود رفتارهای تکانشی نشان داده و اغلب نمی‌تواند بر روی انجام کاری، تمرکز کند. بیش فعالی که به آن اختلال ADHD بزرگسالان نیز گفته می‌شود دارای علائمی اعم از: مشکل در تمرکز و اولویت‌بندی کارها، فراموش‌کردن برنامه‌های کاری و روزانه، بی‌حوصلگی، پرخاشگری و... است. بر اساس تحقیقات انجام شده می‌توان گفت که اغلب مردان مبتلا به این اختلال شده و درصد کمی از زنان، دچار این مشکل هستند. تقریباً 3 الی 5 نفر از هر 100 نفر مرد، دچار بیش فعالی بزرگسالان هستند. این اختلال باید درمان شود که اگر این اتفاق رخ ندهد، عوارض جبران‌ناپذیری رخ خواهد داد. لازم به ذکر است تا بدانید که می‌توان از طریق دارو، مشاوره و روان‌درمانی، یوگا و مدیتیشن و.... اختلال بیش فعالی را درمان و یا کنترل کرد.