شاید راجع به BPD شنیده باشید! اختلال شخصیت مرزی یا BPD یکی از پیچیده‌ترین بیماری‌های روانی جهان است که میلیون نفر از انسان‌های جهان را درگیر کرده. بی‌ثباتی عاطفی شدید، رفتارهای ناگهانی و ترس شدید از رها کردن آدم‌های اطراف، مهمترین علائم اختلال شخصیت مرزی محسوب می‌شوند. با همه این موارد، تشخیص این بیماری کار آسانی نیست!
در این مقاله به سراغ علائمی از اختلال شخصیتی مرزی خواهیم رفت که در کمتر مقاله‌ای به آن اشاره شده است. سعی می‌کنیم در این مقاله بدون نگرش منفی یا مثبت BPD را زیر و رو کنیم.
اختلال شخصیت مرزی (BPD) چیست؟
اختلال شخصیت مرزی یا BPD یکی از بیماری‌های جدی در حوزه سلامت روان محسوب می‌شود که به صورت مستقیم بر خلق و خو و روابط اجتماعی فرد بیمار تاثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به این بیمار رفتارهای ناپیداری دارند که باعث می‌شود احساساتی چئن خشم، استرس، افسردگی و اضطراب در آنها تشدید شود و بین چند ساعت تا چند روز آرامش را از آنها بدزدد.
بی ثباتی خلق و خو در افراد مبتلا به BPD آنقدر زیاد است که به عنوان علامت اصلی این اختلال در نظر گرفته می‌شود. زندگی شخصی، کاری و برنامه‌ریزی بلند مدت نیز برای این افراد کار دشواری است و نمی‌توانند به راحتی هویت فردی مشخصی از خود به نمایش بگذارند.
احساس پوچی و ترس از دست دادن افراد نزدیک از دیگر احساساتی است که به صورت متوالی افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی را درگیر میکند. همین امر باعث می‌شود این افراد برای جلوگیری از تنها شدن تلاش کنند و به خود آسیب برسانند. گاهی اوقات این ترس از تنهایی آنچنان شدید می‌شود که فرد دیوانه‌وار برای نگه داشتن افراد در زندگی خود تلاش میکند.
چرا BPD می‌تواند خطرناک باشد؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی در موارد مختلف آسیب پذیری بیشتری نسبت به افراد دیگر نشان می‌دهند. مواردی مانند سو مصرف مواد مخدر، پرخوری، رانندگی در شرایط پرخطر و … از این دست هستند. عصبانیت‌های شدید و تهدید به خودکشی نیز در افرادی که از BPD رنج می‌برند بیشتر دیده می‌شود.
روابط ناپایدار و بسیار شدید نیز از مواردی است که در بهترین حالت، سلامت روانی افراد مبتلا به BPD و اطرافیان آنها را تهدید میکند. ممکن است در قرار اول با این افراد با معشوقه‌ای بی‌نظیر برخورد کنید که حتی کوچک‌ترین داستان‌های زندگی‌اش را نیز با شما به اشتراک می‌گذارد. با این گذشت زمان باعث تغییر این حالت‌ها می‌شود؛ چرا که افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی شروع به ایده‌آل‌گرایی می‌کنند. این ایده‌آل‌گرایی نهایتا آنها را نسبت به شما سرد میکند چرا که فکر می‌کنند به اندازه آنها برای بقای رابطه تلاش نمی‌کنید.
احتمال ابتلا به BPD را کاهش دهید!
علت دقیق ابتلا به اختلال شخصیت مرزی ناشناخته است اما اعتقاد اکثر روانشنان بر این است که عوامل محیطی و ژنتیکی، نقش پررنگی در ابتلای بیماران به این بیماری روانی دارند. خانواده‌ها باید با شناخت عوامل تاثیر گذار بر این اختلال و مدیریت آنها احتمال درگیری فرزندان را به حداقل برسانند.
عوامل ژنتیکی: تحقیقات مختلف نشان داده است که BPD می‌تواند ریشه ژنتیکی داشته باشد. در واقع اگر عضوی از خانواده درگیر این اختلال باشد، احتمال درگیری سایر اعضای خانواده نیز افزایش پیدا میکند. با اینکه نمی‌توان این مورد را کنترل کرد، شناخت آن به تشخیص به موقع و کمک به بیمار کمک میکند.
عوامل محیطی: عوامل محیطی نیز می‌توانند نقش مهمی در ابتلای بیمار به اختلال شخصیت مرزی بازی کنند. ناملایمات دوران کودکی، سو استفاده‌های و جنسی از مواردی هستند که ریسک ابتلا به BPD را افزایش می‌دهند.
عوامل اجتماعی: عوامل اجتماعی نیز در لیست مواردی هستند که در ابتلا به BPD نقش دارند. فشار روانی از سمت گروه همسالان، انزوا و تجربیات اجتماعی منفی می‌توانند باعث ایجاد و یا تشدید اعلام درگیر شوند.
ساختار و عملکرد مغز: برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مغز افراد مبتلا به BPD دچار تغییرات ساختاری مختلفی در بخش‌های تنظیم هیجانی مغز می‌شود. با این حال هنوز مشخص نیست این تغییرات قبل از ابتلای بیمار رخ می‌دهند یا از عوارض ابتلا به این اختلال هستند.
باید به این نکته دقت کنید که وجود یا عدم وجود این عوامل، ابتلا یا عدم ابتلای فرد به اختلال شخصیت مرزی را تضمین نمی‌کند. با این همه، تحقیقات مختلف نشان داده‌اند که کنترل این عوامل می‌تواند بر میزان علائم تاثیر مستقیم بگذارد.
تاثیر اختلال شخصیت مرزی بر زندگی روزمره
زندگی افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی به طور قابل توجهی تحت تاثیر این بیماری قرار می‌گیرد. در ادامه با بررسی جنبه‌های مختلف زندگی بیماران مبتلا به BPD، مشکلات این افراد در زندگی روزمره را به شکل شفاف‌تری بررسی می‌کنیم.
روابط شخصی
بالاتر نیز به این مورد اشاره کردیم که ترس از تنها ماندن در افراد مبتلا به BPD گاها آنقدر تشدید می‌شود که حالتی جنون‌وار به خود می‌گیرد. چنین حالتی خیلی سریع روابط شخصی این افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تلاش‌های این افراد برای حفظ روابط ممکن است به جایی برسد که افراد نزدیک به آنها را اذیت کند.
تصور از خود
افرادی که درگیر اختلال شخصیت مرزی هستند، تصوری تحریف شده از خود دارند. عزت نفس این افراد به سرعت از بیشترین حالت به کمترین حالت تغییر میکند. این تصور تحریف شده می‌تواند درک اطرافیان را برای افراد مبتلا به اختلال سخت‌تر کند. علاوه بر این، به دلیل تغییرات ناگهانی این افراد، سلامت روانی افراد اطراف آنها نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
ثبات عاطفی
بالاتر به این مورد نیز اشاره کردیم که افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ثبات عاطفی ندارند. همین باعث می‌شود در زندگی عاطفی خود به مشکل بخورند. علاوه بر این، رد شدن، شکست عشقی و مواردی از این دست می‌تواند علائم آنها را تشدید کند.
رفتارهای تکانشی
تکانشگری یکی دیگر از علائم کلیدی BPD است. این مورد، سلامت فیزیکی افراد مبتلا به اختلال را تهدید میکند. سو مصرف موارد مخدر، پرخوری و رفتارهای هیجانی از این دست سلامت فیزیکی فرد مبتلا به BPD را تهدید می‌کنند.
کار و زندگی اجتماعی
علائم ریز و درشت BPD زندگی اجتماعی فرد مبتلا را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند. عوض کردن مداوم شغل، عدم ارتباط گرفتن درست با گروه همسالان و مشکلات این چنینی، همگی از تاثیرات اختلال شخصیت مرزی بر زندگی افراد مبتلا هستند.
تشخیص و درمان
در ابتدای مقاله نیز به این مورد اشاره کردیم که تشخیص BPD به دلیل همپوشانی علائم آن با بیماری‌های دیگر کار بسیار سختی است. خیلی اوقات نیز ممکن است افراد مبتلا، علائم را نادیده بگیرند و فکر کنند همه چیز عادی است!
برای تشخیص و شروع درمان، روانپزشک یک جلسه مصاحبه با فرد خواهد داشت. طی این جلسه ابعاد مختلف زندگی فرد بررسی می‌شود. در صورت لزوم ممکن است دکتر روانپزشک تقاضای مصاحبه با اعضای خانواده فرد را داشته باشد که برای تشخیص بهتر الزامی است. بعد از تشخیص، نوبت به درمان می‌رسد که خود روش‌های مختلفی دارد:
روان درمانی
اولین روش پزشک برای درمان BPD، روان درمانی خواهد بود. روان درمانی طی جلسات مختلف انجام می‌شود و مواردی مانند درمان شناختی رفتاری (CBT)، رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) و درمان طرحواره محور را در بر می‌گیرد.
دارو درمانی
نکته بسیار مهمی که باید راجع به دارو درمانی برای درمان اختلال شخصیت مرزی بدانید، عدم وجود داروها هدفمند برای این بیماری است. در واقع داروی به خصوصی برای درمان افراد مبتلا به این اختلال وجود ندارد و روانپزشک تنها با استفاده از داروهای افسردگی، تکانشگری و اضطراب سعی میکند تا علائم بیماری را به حداقل برساند.
بستری شدن در بیمارستان
در موارد بسیار نادر و با تشدید BPD، ممکن است روانشناس تصمیم بگیرد بیمار را برای حفظ سلامت خود و اطرافیانش در بیمارستان بستری کند.
گروه درمانی
گروه درمانی یکی از روش‌های درمانی است که تاثیرات مثبتی برای درمان BPD از خود نشان داده است. گروه درمانی به فرد مبتلا کمک میکند تعامل بیشتری با جامعه داشته باشد و علائم بیماری را تا جای ممکن کنترل کند.
مراقبت از خود
تحقیقات مختلف نشان داده است ورزش منظم، تغذیه مناسب و خواب کافی می‌تواند به مدیریت علائم اختلال شخصیت مرزی کمک کند. بر همین اساس به بیماران توصیه می‌شود به سلامت فیزیکی خود رسیدگی کنند.
نکته بسیار مهمی که باید به یاد داشته باشید این است که هر فرد با توجه به علائم و مشکلاتی که دارد نیاز به درمان‌های متفاوتی خواهد داشت که توسط پزشک متخصص مشخص می‌شوند. هرگونه خوددرمانی بدون مشورت پزشک نه تنها به درمان کمکی نمی‌کند؛ بلکه ممکن است علائم بیمار را تشدید کند.
کلام آخر درباره اختلال شخصیت مرزی
باید به این نکته توجه داشته باشیم که اختلال شخصیت مرزی یا همان BPD یکی از بیماری‌های روانی پیچیده است و افراد زیادی در سراسر جهان درگیر آن هستند. این اختلال با تاثیر بر زندگی افراد مبتلا، شرایط را برای آنها و اطرافیانشان دشوار میکند. شاید در نگاه اول بی‌ثباتی عاطفی و رفتارهای تکانشی این افراد شما را بترساند اما حقیقت این است که با برخورد درست و درمان به موقع می‌توان همه علائم بیماری را کنترل کرد.
نهایتا این نکته را به خاطر بسپارید که سلامت روانی شما به همان اندازه مهم است که سلامت فیزیکی شما اهمیت دارد. سعی کنید با دقت به علائم در خود یا نزدیکان و مراجعه به پزشک متخصص، شرایط را تحت کنترل بگیرید. تا فراموش نکرده‌ایم؛ اگر تجربه درگیری با این بیماری را دارید یا یکی از اعضای خانوادتان درگیر این بیماری است، در بخش نظرات تجربه خود را با دیگر کاربران به اشتراک بگذارید. کمک گرفتن نشانه ضعف شما نیست؛ اگر درگیر شرایطی هستید که نمی‌توانید به راحتی از پس آن بر بیایید می‌توانید از مشاوران آنلایف کمک بگیرید.
روان سالم
