اختلال استرس پس از سانحه یا همان PTSD معروف، یک اختلال در سلامت روانی فرد درگیر محسوب می‌شود که با تجربه یا مشاهده یک رویداد وحشتناک بروز پیدا می‌کند. این اختلال می‌تواند هر فردی را بدون در نظر گرفتن سن، جنسیت یا پیشینه درگیر کند و تأثیرات عمیقی بر زندگی او و اطرافیانش بگذارد.
PTSD یکی از اختلالات روانی است که کمتر کسی به صورت کامل به آن پرداخته است. برعکس تصورات جامعه، افراد بسیار زیادی در طول زندگی خود با این اختلال درگیر می‌شوند! بر اساس برآوردها، میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از اختلال استرس پس از سانحه رنج می‌برند. بحث در مورد این اختلال، به افزایش آگاهی، کاهش دید منفی و تشویق افراد آسیب دیده برای کمک گرفتن کمک می‌کند. درک اختلال استرس پس از سانحه اولین قدم برای حمایت از کسانی است که هر روز با این اختلال زندگی می‌کنند. در این مقاله، به پیچیدگی‌های این اختلال، تأثیر آن بر زندگی فرد و راه‌های مختلف مدیریت آن خواهیم پرداخت.
PTSD چیست؟
اختلال استرس پس از سانحه از دسته اختلالات روانپزشکی است که پس از تجربه یا مشاهده رویدادی آسیب زا، فرد را درگیر خود می‌کند. رویدادهای آسیب‌زا شامل مواردی مانند بلایای طبیعی، حادثه وحشتناک، اقدامات تروریستی، جنگ/مبارزه، تجاوز جنسی، یا سایر حمله‌های شخصی و خشونت آمیز می‌شوند.
البته باید به این نکته توجه کرد که PTSD فقط زمان رویارویی مستقیم با تروما ظاهر نمی‌شود! در برخی موارد افرادی که اقوام و نزدیکان خود را در خطر آسیب‌های روحی می‌بینند نیز دچار این اختلال می‌شوند. افرادی که جزئیات منفی رویدادهای مختلف را به صورت مکرر تجربه می‌کنند نیز در معرض ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه قرار می‌گیرند.
علائم اختلال استرس پس از سانحه معمولاً یک ماه پس از وقوع یک رویداد آسیب زا شروع می‌شود، البته در برخی موارد، علائم این اختلال سال‌ها پس از وقوع رویداد ظاهر شده‌اند. علائم این اختلال باعث ایجاد مشکلات قابل توجهی در موقعیت‌های اجتماعی یا کاری فرد درگیر و روابط وی می‌شوند. زندگی رورمزه این افراد نیز تحت تاثیر این اختلال قرار می‌گیرد!
علائم اختلال استرس پس از سانحه
علائم PTSD به چهار دسته تقسیم می‌شوند: خاطرات مزاحم، اجتناب از درگیری با تروما، تغییرات منفی در تفکر و اخلاقیات، و تغییر در واکنش‌های فیزیکی و عاطفی مهم‌ترین علائم این اختلال هستند. البته باید به این نکته دقت داشته باشیم که همه افراد به صورت مشابه نسبت به این اختلال واکنش نشان نمی‌دهند. در ادامه، به بررسی مهم‌ترین علائم اختلال استرس پس از سانحه خواهیم پرداخت:
خاطرات مزاحم
خاطرات ناراحت کننده تروما به صورت مکرر و ناخواسته در ذهن فرد درگیر زنده می‌شوند و آنچنان شدت پیدا می‌کنند که انگار رویداد آسیب زا دوباره اتفاق می‌افتد! این بازسازی مجدد حادثه باعث پریشانی شدید یا واکنش‌های فیزیکی فرد درگیر می‌شود.
اجتناب از درگیری با تروما
تلاش برای اجتناب از فکر کردن یا صحبت کردن در مورد رویداد آسیب زا، و اجتناب از مکان‌ها، فعالیت‌ها یا افرادی وقوع آن رویداد را به شما یادآوری می‌کنند نیز از علائم مهم PTSD محسوب می‌شود.
تغییرات منفی در تفکر و اخلاق
احساسات منفی در مورد خود یا افراد دیگر، ناامیدی از آینده، مشکلات حافظه، مشکل در حفظ روابط نزدیک و بی حسی عاطفی از جمله علائم اختلال استرس پس از سانحه محسوب می‌شوند.
تغییر در واکنش‌های فیزیکی و عاطفی
علائم برانگیختگی شامل ترسیدن یا وحشت‌زدگی، نگرانی از وقوع مجدد رویداد، رفتار خود تخریب‌گر، مشکل در خواب و مشکل در تمرکز از جمله تغییراتی هستند که فرد درگیر با اختلال استرس پس از سانحه تجره می‌کند.
توجه به این نکته بسیار مهم است که PTSD نشانه ضعف روانی فرد نیست. عوامل زیادی احتمال ابتلا به PTSD را افزایش می‌دهند که بسیاری از آنها تحت کنترل آن فرد نیستند. برای مثال، وقوع رویداد آسیب‌زای بسیار شدید یا طولانی‌مدت می‌تواند احتمال ابتلای فرد به اختلال استرس پس از سانحه را افزایش دهد. اختلال استرس پس از سانحه پس از انواع خاصی از تروما، مانند جنگ و تجاوز جنسی، شایع تر است.
تاثیرات PTSD بر زندگی فرد درگیر
اختلال استرس پس از سانحه می‌تواند تاثیر عمیقی بر زندگی فرد داشته باشد. خاطرات مزاحم و پریشانی عاطفی می‌تواند انجام کارهای روزمره را برای افراد دشوار کند. علاوه بر این، اکثر افراد درگیر این اختلال، از اختلالات خواب، مشکل در تمرکز و احساس خستگی دائم رنج می‌برند. روابط این افراد نیز در معرض خطر قرار می‌گیرد؛ چرا که ممکن است گوشه گیر شوند یا از موقعیت‌های اجتماعی مختلف دوری کنند. در موارد شدیدتر، افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه، حتی در ترک خانه خود دچار مشکل شوند.
گستره تاثیرات PTSD از فرد فراتر می‌رود و در سطح اجتماعی، پیامدهای قابل توجهی از خود به جا می‌گذارد. بیشتر اوقات، افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه به درمان طولانی مدت و دارو نیاز داشته دارند که می‌تواند پرهزینه باشد و مشکلات مالی را به مشکلات آنها اضافه کند. این افراد به دلیل علائم اختلال، در حفظ شغل خود نیز به مشکل می‌خورند که به کاهش بهره‌وری منجر می‌شود.
علاوه بر این، اثرات اختلال استرس پس از سانحه می‌تواند به صورت مستقیم خانواده‌ها و جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. اعضای خانواده افرادی که به PTSD مبتلا هستند، دچار احساس درماندگی می‌شوند و نمی‌دانند چطور می‌توان از این افراد حمایت کرد. جامعه نیز بدون آموزش در برخورد با این افراد به مشکل برمی‌خورد و به اعضای جامعه و فرد درگیر آسیب می‌زند.
به طور کل، تاثیرات PTSD گسترده است و نه تنها بر فرد مبتلا به این اختلال، بلکه بر زندگی اطرافیان و جامعه نیز تاثیر می‌گذارد. همین مسئله اهمیت درک اختلال استرس پس از سانحه و افزایش آگاهی و ارائه پشتیبانی و منابع برای افراد آسیب دیده را بیشتر می‌کند.
روش‌های درمانی و مدیریت PTSD
درمان و مدیریت موثر اختلال استرس پس از سانحه باید به صورت ترکیبی از درمان‌های متناسب با نیازهای فرد دنبال شود. در ادامه، برخی از رایج‌ترین و کارآمدترین روش‌های درمانی را بررسی خواهیم کرد:
روان درمانی
روان درمانی می‌تواند به خودی خود شامل انواع مختلفی از درمان باشد! به کارگیری روش‌های درمانی مختلف می‌تواند به افراد درگیر کمک کند تا با زندگی خود رو به رو شوند و برای بهبود آن تلاش کنند.
دارو درمانی
داروهای خاصی مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs) می‌توانند در مدیریت علائم PTSD موثر باشند. داروهای ضد افسردگی نیز می‌توانند به مدیریت احساساتی مانند غمگینی، نگرانی، خشم و بی‌حسی عاطفی کمک کنند. داروهای خواب و انواع دیگر دیگر داروها نیز می‌توانند به کاهش علائم خاصی از اختلال استرس پس از سانحه کمک کنند.
روش های خودمراقبتی
فعالیت بدنی منظم، رژیم غذایی سالم، خواب کافی و پرهیز از مصرف الکل و مواد مخدر نیز می‌تواند نقش مهمی در مدیریت علائم اختلال استرس پس از سانحه و بهبود رفاه کلی فرد درگیر داشته باشد.
گروه‌های حمایتی
برقراری ارتباط با افرادی که در حال تجربه همین اختلال هستند یا از آن گذر کرده‌اند، می‌تواند باعث بهبود آسایش، کاهش احساس انزوا و ارائه نکات عملی برای ارتقا سطح زندگی فرد شوند.
توجه به این نکته مهم است که مسیر درمان برای هر فرد متفاوت خواهد بود و آنچه برای یک نفر موثر است برای دیگران موثر نخواهد بود. بنابراین، بسیار مهم است که به روانپزشک مراجعه کنیم و صادقانه راجع به مشکلات خود صحبت کنیم.
جستجوی برای کمک، یکی از گام‌های حیاتی در مسیر درمان PTSD است. باید به خاطر داشته باشیم که هیچ وقت برای کمک گرفتن دیر نیست و منابع زیادی برای کمک به ما وجود دارد. با درمان و حمایت مناسب، افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه می‌توانند زندگی کامل و سالمی داشته باشند. این نکته را هم فراموش نکنید که کمک خواستن نشانه ضعف نیست، بلکه گامی به سوی بهبودی است.
چگونه از فرد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه حمایت کنیم؟
حمایت از عزیزی که به PTSD مبتلا شده چالش برانگیز خواهد بود. با این همه، چندین راه برای کمک به این افراد وجود دارد:
خود را آموزش دهید
در مورد اختلال استرس پس از سانحه بیاموزید تا بتوانید افراد درگیر را بهتر درک کنید. درک شرایط این افراد می‌تواند به شما کمک کند تا با تجربیات آنها همدردی کنید و به صورت مناسب از آنها حمایت کنید.
صبور باشید
بهبودی زمان می برد و هرکس با سرعت خودش در مسیر درمان اختلال استرس پس از سانحه حرکت می‌کند. در مورد عزیزتان صبور باشید؛ به او بگویید که طول کشیدن فرایند درمان اشکالی ندارد و تا زمانی که نیاز باشد، کنار او خواهید ماند.
گوش دادن
شاید عجیب باشد اما گاهی اوقات بهترین راه برای حمایت از فرد درگیر، گوش دادن به حرف‌هایی است که برای گفتن دارد. اجازه دهید عزیزتان احساسات و تجربیات خود را بدون قضاوت با شما به اشتراک بگذارد. به یاد داشته باشید، آنها معمولا دنبال توصیه یا راه حل نیستند و تنها به کسی نیاز دارند که به حرف‌های آنها گوش می‌دهد.
تشویق به کمک گرفتن از متخصص
عزیزانتان را تشویق کنید تا از روانپزشک‌ها یا روانشناس‌ها کمک بگیرند. روان درمانی و دارو درمانی در مدیریت PTSD نقش بسیار مهمی بازی می‌کنند.
مراقب خود باشید
در مسیر حمایت از فرد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه خود را فراموش نکنید! حتماً مراقب سلامت جسمی و روانی خود نیز باشید.
از محرک‌ها دوری کنید
اگر می‌دانید موقعیت‌های مختلف یا یادآوری موارد خاصی می تواند علائم PTSD را در فرد درگیر تشدید کند، از آنها اجتناب کنید.
به یاد داشته باشید، این موارد در هر فردی که به اختلال استرس پس از سانحه مبتلا است متفاوت خواهد بود.
کلام آخر در رابطه با PTSD
در این مقاله، موضوع پیچیده‌ای با عنوان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) را بررسی کردیم. ما درباره چیستی اختلال استرس پس از سانحه، علل آن و علائمی که ممکن است افراد درگیر با این اختلال تجربه کنند، آموختیم. علاوه بر این موارد، درباره تأثیر قابل توجهی که این اختلال می‌تواند بر زندگی افراد و جامعه داشته باشد بحث کردیم.
PTSD یکی از اختلالت روانی جدی است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است. با این حال، با درک، حمایت و درمان مناسب، افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه می‌توانند زندگی خوبی داشته باشند. اگر شما یا شخصی که می شناسید با اختلال استرس پس از سانحه دست و پنجه نرم می‌کنید، باید بدانید که کمک در دسترس است و می‌توانید با تماس با مشاورین متخصص آنلایف، زندگی خود را بهبود دهید. امیدواریم مطالعه این مقاله به درک بهتر اختلال استرس پس از سانحه کمک کرده باشد! نظرات و تجربیات خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
روان سالم
