در همهمه و شلوغی زندگی روزمره ما، موضوعی وجود دارد که اغلب نادیده گرفته می‌شود. موضوعی به نام تروما که زندگی بسیاری از انسان‌های کره زمین را درگیر خود کرده است. در واقع تمام تجربیات عمیق و ناراحت کننده ما مانند زنجیری سنگین به ما متصل می‌شوند که حرکت به سمت آینده را برای ما سخت می‌کنند.
همین مسئله اهمیت صحبت در تروما را در جامعه فعلی ما بیشتر کرده است. با این حال اگر به شبکه‌های اجتماعی سر بزنید، متوجه خواهید شد که علیرغم توجه بیشتر مردم به این موضوع، اطلاعات اشتباه زیادی درباره تروما در حال انتشار است.
در این مقاله قصد داریم به دنیای پیچیده تروما سفر کنیم و به پرسش‌هایی مانند تعریف تروما، انواع مختلف و علل آن، و تفاوت آن با استرس را بررسی کنیم. پس همراه ما باشید تا با بررسی این زنجیرهای زنگ‌زده، سریع‌تر آنها را از خودمان جدا کنیم.
تروما به چه معنا است؟
تروما یکی از اصطلاحاتی است که در گفت و گوهای روزمره ما نفوذ کرده و کمتر کسی حداقل یک بار اسم آن را نشنیده است. اما معنی واقعی تروما چیست؟ به زبان ساده، به تجربه‌ای ناراحت کننده یا آزاردهنده که توانایی فرد را برای مقابله با مشکلات تحت تأثیر قرار می‌دهد، تروما گفته می‌شود. تروما می‌تواند ناشی از بلایای طبیعی، تصادفات شدید، ضررهای ناگهانی و سواستفاده باشد.
تروما انواع مختلفی دارد: ترومای حاد ناشی از حادثه، ترومای مزمن تکراری و طولانی مثل خشونت خانگی یا آزار، و ترومای پیچیده ناشی از قرار گرفتن در معرض رویدادهای آسیب زا متنوع و متعدد از انواع تروماهای مختلف هستند. نکته بسیار مهم در رابطه با تروما ریشه ذهنی و ذاتی آن است
تروما از نظر شدت و تاثیری که بر زندگی انسان دارد با استرس متفاوت است. استرس می‌تواند حاصل ناامیدی‌ها و چالش‌های روزمره زندگی ما باشد در حالی که تروما نتیجه حوادثی است که زندگی ما را تهدید می‌کنند. تروما اغلب اثراتی طولانی مدت و عمیق دارد و بر سلامت روان، سلامت جسمی، روابط و کیفیت زندگی فرد تاثیر می‌گذارد.
تاثیر تروما بر زندگی فرد
با اینکه تروما اختلالی نامرئی است، می‌تواند زخم‌های عمیقی از خود بر جای بگذارد که تمام جنبه‌های زندگی فرد درگیر را تحت تاثیر قرار می‌دهند. تاثیر روانی تروما می‌تواند آنقدر عمیق و گسترده باشد که انگیزه و امید فرد برای ادامه زندگی را از او بگیرد. افرادی که با تروما دست و پنجه نرم می‌کنند درگیر خاطرات ناراحت کننده، احساس ترس، اضطراب و درماندگی می‌شوند. علاوه بر همه این موارد ممکن است علائم اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مانند فلاش بک، کابوس و پریشانی شدید عاطفی نیز گریبان‌گیر آنها شود.
با اینکه ریشه تروما ذهنی است، اثرات آن به ذهن فرد درگیر محدود نمی‌شوند. تروما می‌تواند سلامت فیزیکی فرد درگیر را نیز تحت تاثیر قرار دهد. اختلالات خواب، تغییر در اشتها و حتی درد مزمن می‌توانند از علائم فیزیکی تروما باشند. پس درک این نکته مهم است که مشکلات تروما تنها در ذهن افراد نیستند، بلکه می‌توانند تغییرات فیزیکی قابل توجهی در فرد درگیر ایجاد کنند که به راحتی قابل درمان نیست.
مورد دیگر در رابطه با تروما، تاثیر آن در فعالیت‌ها و روابط روزمره فرد است. این اختلال می‌تواند منجر به مشکلاتی در شکل‌گیری و حفظ روابط، مسائل مربوط به اعتماد، و چالش‌هایی در مدیریت مسئولیت‌های کاری یا تحصیلی شود. درک این موارد اولین گام در مسیر درمان تروما است.
چطور از ایجاد تروما پیشگیری کنیم؟
قطعا هیچ کدام از ما نمی‌توانیم تمامی رویدادهای زندگی خود را پیش‌بینی یا کنترل کنیم. با این حال اقدامات پیشگیرانه‌ای وجود دارد که می‌توانیم برای کاهش خطر تروما در پیش بگیرم:
امنیت شخصی
حفظ امنیت شخصی یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای پیشگیری از تروما است. اهمیت به امنیت شخصی یعنی مشخص کردن خط قرمزهایی که در جهت تامین امنیت خودتان به شما کمک می‌کنند. برای مثال اگر توسط افراد برای انجام کارهایی که دوست ندارید تحت فشار قرار می‌گیرید، بهتر است این افراد را ترک کنید!
ایجاد محیطی ایمن
ایجاد محیطی امن و حامی در خانه، مدرسه و محل کار می‌تواند نقش پررنگی در پیشگیری از تروما داشته باشد. اجرای سیاست‌هایی مانند احترام، برابری و ایمنی در محیط‌هایی که در آن حضور دارید با کاهش ریسک درگیری با تروما کمک می‌کند.
سلامت روان؛ دانش و آگاهی
آگاهی از استانداردهای سلامت روان نیز در پیشگیری از تروما نقشی کلیدی دارد. شناخت علائم مشکلات روانی در خود و دیگران می‌تواند به مداخله به موقع و اقدام برای درمان اختلالات روانی مانند تروما کمک کند. به یاد داشته باشید که چک‌آپ‌های منظم سلامت روان، دقیقا مانند چک‌آپ‌های معمول سلامت جسمانی، می‌توانند در حفظ سلامت کلی شما موثر باشد.
جامعه و نقش آن در مهار
جامعه نیز نقش مهمی در پیشگیری از تروما دارد. گروه‌های مختلف پشتیبان و حمایت کننده عاطفی می‌توانند از دیگر افراد جامعه در برابر آسیب‌‌های مختلف محافظت کند. آموزش افراد مختلف در جامعه نیز می‌تواند به حفظ سلامت کلی جامعه کمک کند. بسیاری از تحقیق‌ها نشان داده‌اند که در جوامع آموزش دیده، میزان اختلالات روانی به صورت قابل توجهی کاهش داشته است.
روش‌های درمان تروما
مقابله با تروما می‌تواند کاری ترسناک و دلهره آور باشد؛ با این حال یاد داشته باشید که می‌توان آن را درمان کرد و به زندگی عادی برگشت. اگر بلافاصله پس از یک رویداد آسیب زا، راهبردهای اولیه مراقبت از خود را در پیش بگیرید می‌توانید تا حد بسیار زیادی از مشکلات احتمالی آینده پیشگیری کنید. حفظ یک رژیم غذایی متعادل، خواب کافی و درگیر شدن در فعالیت بدنی منظم می‌تواند تا حد زیادی ذهن شما را از تروما سازی یک حادثه دور کند.
راهبردهای درمانی مختلف دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند به افراد درگیر با تروما کمک کنند. به عنوان مثال، درمان شناختی-رفتاری (CBT)، می‌تواند به افراد کمک کند تا الگوهای فکری خود را که به رفتارهای مضر یا احساس پریشانی منجر می‌شوند، درک کرده و اصلاح کنند.
فعالیت‌هایی مانند تلاش برای حفظ تمرکز حواس و مدیتیشن هم می‌توانند به مدیریت استرس و ارتقای سلامت روان کمک کند. ارتباط با دیگران، مانند دوستان، خانواده، یا گروه‌های حامی را نیز نباید فراموش کرد چرا که می‌توانند با حمایت عاطفی، به بهبودی فرد کمک کنند. در بخش بعدی مقاله، به یکی این سوال پاسخ خواهیم داد که چه زمانی باید به دنبال کمک تخصصی باشیم!
چه زمانی به دنبال کمک باشیم؟
تشخیص اینکه چه زمانی به کمک متخصص نیاز خواهیم داشت، بخش مهمی از برخورد صحیح با تروما است. اگر علائمی که قبل‌تر راجع به آنها صحبت کردیم ادامه پیدا کرد و با زندگی فردی شما را تحت تاثیر قرار داد باید به سراغ یک متخصص بروید. ممکن است وجود ترس، غم یا اضطراب مداوم به شما اجازه ندهد از چنگال تروما رها شوید. اینجا است که متخصص می‌تواند با مدیریت دیگر مشکلات فضا را برای شما باز کند.
مورد دیگری که باید راجع به درمان اختلالات روانی و کمک گرفتن از متخصص بدانید، این مسئله است که بیماری‌های روانی به صورت زنجیرهای به سراغ شما می‌آیند. این بدان معنا است که یک استرس ساده در دراز مدت می‌تواند به مشکل جدی‌تری تبدیل شود که خود در دراز مدت مشکلات بیشتری برای شما ایجاد می‌کند.
کلام آخر
در این مقاله، به جهان سرد و غم‌ناک تروما سفر کردیم! تعریف و علل مختلف آن را بررسی کردیم و تفاوت این اختلال را با استرس زیر ذره‌بین بردیم. نهایتا نیز به سراغ علائم و روش‌های درمان تروما رفتیم تا بتوانیم آگاهی بیشتری در جامعه منتشر کنیم. در کلام آخر باید این نکته را فراموش نکنیم که تروما تنها توسط فردی که با آن درگیر است درک می‌شود. اغلب، درک درستی از مشکلات افراد ترومازده وجود ندارد و بسیاری فکر می‌کنند اثرات آن به ذهن فرد درگیر محدود می‌شود. اما این درست نیست! همین اختلال به ظاهر ذهنی می‌تواند تاثیرات بسیار وحشتناکی بر بدن ما داشته باشد… مراقب خودتان و اطرافیان خود باشید. اگر به کمک نیاز دارید و می‌خواهید بیشتر با این مسئله آشنا شوید می‌توانید از وبینار آنلایف در این رابطه کمک بگیرید. فراموش نکنید که همیشه می‌توانید از مشاورین ما نیز کمک بگیرید.
روان سالم
