اضطراب اجتماعی؛ علل، علائم و راهبردهای مقابله

در دنیای پرشتاب امروز، احساس اضطراب می‌تواند به مشکلی بزرگ تبدیل شود که افراد را از پا در می‌آورد. یکی از رایج‌ترین گونه‌های اضطراب در چنین فضایی، اضطراب اجتماعی است که کمتر کسی راجع به آن صحبت می‌کند. میلیون‌ها نفر از جمعیت جهان با این نوع از اضطراب که با ترس شدید از حضور در موقعیت‌های اجتماعی نمایان می‌شود، دست و پنجه نرم می‌کنند.

با وجود شیوع این نوع از اضطراب در جامعه، کمتر کسی به صورت شفاف و کامل راجع به آن صحبت کرده است. بسیاری از افراد اضطراب اجتماعی را با خجالتی بودن یا درون گرایی شدید اشتباه می‌گیرند، در حالی که دیگران آن را به عنوان واکنش شدید و غیر منطقی یک فرد می‌شناسند و اساس وجود این اختلال را رد می‌کنند. واقعیت این اختلال اما، بسیار پیچیده‌تر است و برای فهم آن باید به سراغ مطالعه رفت.

هدف مقاله پیش روی شما، روشن کردن مفهوم اضطراب اجتماعی، بررسی علل، علائم و راهبردهای مقابله با آن است. با درک بهتری از این اختلال می‌توانیم به افزایش سطح سلامت روان جامعه کمک کنیم.

اضطراب اجتماعی چیست؟

اضطراب اجتماعی یا فوبیای اجتماعی، نوعی اختلال اضطرابی است که با ترس شدید از حضور در موقعیت‌های اجتماعی خود را نشان می‌دهد. اغلب اوقات وقتی از این اضطراب صحبت می‌شود، این تصور در شنوندگان ایجاد می‌شود که فرد درگیر با این اختلال، خجالتی یا عصبی است و نمی‌تواند در جمع‌ها صحبت کند! اما چنین تعریف و تصوری با حقیقت این اختلال فاصله زیادی دارد. افرادی که فوبیای اجتماعی دارند نمی‌توانند در فعالیت‌های ساده‌ای مانند: ملاقات با افراد جدید، غذا خوردن در مقابل دیگران یا حتی صحبت‌های کوچک بدون استرس و تنش عمل کنند.

افراد مبتلا به این فوبیا دائما ترس این را دارند که مورد تحقیر یا قضاوت دیگران قرار بگیرند. این ترس می‎تواند آنقدر شدید باشد که در کار، مدرسه، روابط فردی و سایر فعالیت‌های فرد اختلال ایجاد کند. البته دانستن این نکته که هر فرد با توجه به شرایطی که دارد، به صورت متفاوتی اضطراب اجتماعی را می‌کند، خالی از لطف نیست! نهایتا باید به یاد داشته باشیم که این نوع از اضطراب فراتر از درون گرایی یا خجالتی بودن است.

علل اضطراب اجتماعی

فوبیای اجتماعی یک اختلال روانی پیچیده است که علت واحدی ندارد، بلکه نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و روانی است. در ادامه، برای روشن‌تر شدن ماجرا به هر کدام از این موارد خواهیم پرداخت.

عوامل ژنتیکی

تحقیقات مختلف نشان داده‌اند که اضطراب اجتماعی می‌تواند در اعضای یک خانواده بروز پیدا کند. چنین اتفاقی ثابت می‌کند که یک یا چند مولفه ژنتیکی نیز در ابتلای افراد به این اختلال نقش دارند. البته، این بدان معنا نیست که اگر فردی در خانواده شما دچار فوبیای اجتماعی شد، شما هم قطعا به این اختلال مبتلا خواهید شد. در واقع تنها احتمال ابتلای شما نسبت به افراد دیگر افزایش پیدا می‌کند.

عوامل محیطی

برخی از تجربیات زندگی مانند قلدری، سوء استفاده یا ضربه روحی می‌توانند در ایجاد اضطراب نقش داشته باشند. علاوه بر این، نحوه بزرگ شدن یک فرد یا پیشینه فرهنگی او نیز می‌تواند نقش مهمی در ابتلای او به فوبیای اجتماعی داشته باشد.

شخصیت و خلق و خو

افرادی که به طور طبیعی خجالتی، محتاط یا درونگرا هستند بیشتر در معرض ابتلا به اضطراب اجتماعی قرار می‌گیرند. افراد با عزت نفس پایین یا افراد کمال گرا نیز ممکن است در معرض خطر ابتلا به این اختلال باشند.

نهایتا باید به این نکته توجه داشته باشیم که این عوامل می‌توانند برای افراد مختلف به صورت کاملا متفاوت نمایان شوند. درک این علت‌ها می‌تواند به توسعه استراتژی‌های درمانی موثر کمک کند.

علائم اضطراب اجتماعی 

اضطراب اجتماعی به اشکال مختلف در فرد ظاهر می شود و می‌تواند شامل طیف وسیعی از علائم فیزیکی، عاطفی و رفتاری باشد. در ادامه به سراغ مهم‌ترین علائم اضطراب اجتماعی خواهیم رفت و آنها را به صورت موردی بررسی خواهیم کرد.

علائم جسمانی

علامت‌های فیزیکی فوبیای اجتماعی می‌تواند شامل سرخ شدن، افزایش ضربان قلب، لرزش، عرق کردن، ناراحتی معده، حالت تهوع، مشکلات تنفسی، سرگیجه، احساس خالی شدن ذهن و تنش عضلانی باشد.

علائم عاطفی

احساس ترس و اضطراب شدید، ترس از خجالت کشیدن یا تحقیر شدن، ترس از قضاوت یا تحت بررسی دقیق دیگران قرار گرفتن و خودآگاهی و اضطراب مفرط در موقعیت های اجتماعی روزمره می‌توانند از علائم عاطفی اضطراب اجتماعی باشند.

علائم رفتاری

اجتناب از حضور در موقعیت‌های اجتماعی، ساکت ماندن یا پنهان شدن در پس‌زمینه برای فرار از توجه، نیاز به یک همراه برای همراهی با شما در جمع، و اجتناب از تماس چشمی از علائم رفتاری این اختلال اضطراب است.

باز هم به این نکته اشاره می‌کنیم که تجربه هر فرد در رابطه با اضطراب اجتماعی متفاوت است. پس اگر این علائم را در خود یا شخص دیگری تشخیص دادید، به جای درمان خودسرانه، از یک متخصص کمک بگیرید.

تأثیر اضطراب اجتماعی بر زندگی روزمره

اضطراب اجتماعی می‌تواند زندگی روزمره افراد درگیر را در جنبه‌های بسیار زیادی تحت تاثیر قرار دهد. در ادامه به سراغ برخی از این جنبه‌ها خواهیم رفت و آنها را بررسی می‌کنیم.

روابط فردی

اضطراب اجتماعی می‌تواند ایجاد و حفظ روابط فردی در سطوح مختلف را دشوار کند. همانطور که بالاتر هم به این موضوع اشاره کردیم، افراد مبتلا به این اختلال از تعاملات اجتماعی اجتناب می‌کنند که به احساس انزوا و تنهایی منجر می‎شود.

کار یا تحصیل

ترس از قضاوت شدن یا خجالت کشیدن می‌تواند محیط‌های کاری و تحصیلی را برای افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی به جهنم تبدیل کند. به همین دلیل، افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی با ارائه‌‎ها، جلسات یا حتی گفتگوهای معمولی با همکاران و همکلاسی‌های خود مشکل دارند.

کیفیت عمومی زندگی

ترس و اضطراب مداوم می‌تواند بر سلامت عمومی فرد نیز تاثیر بگذارد. اضطراب همیشگی می‌تواند باعث کاهش عزت نفس، افسردگی و … و تهدید سلامت روان فرد درگیر شود.

راهبردهای مقابله و درمان اضطراب اجتماعی

غلبه بر اضطراب اجتماعی قطعا چالش برانگیز خواهد بود اما با استراتژی‌ها و درمان‌های مناسب می‌توان تا حد بسیار زیادی علائم و شرایط نامناسب آن را کنترل کرد. در این قسمت از مقاله چند روش کاربردی برای مقابله با اضطراب اجتماعی را بررسی خواهیم کرد:

خودیاری

خودتان دست به کار شوید! تغییرات در سبک زندگی مانند ورزش منظم، تغذیه سالم و عادات خواب خوب می‌تواند به صورت مستقیم بر میزان اضطراب شما تاثیر بگذارد. تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن و گوش دادن به موسیقی‌های آرامش‌بخش نیز می‌توانند به مدیریت علائم این اختلال کمک کنند.

رفتار درمان

درمان شناختی-رفتاری یا همان CBT اغلب برای درمان اضطراب اجتماعی استفاده می‌شود. این روش درمانی به شما کمک می‌کند تا الگوهای فکری خود که منفی هستند و به افزایش اضطراب منجر می‌شوند را شناسایی کنید و تغییر دهید.

دارو درمانی

در برخی موارد از فوبیای اجتماعی، دارو درمانی می‌تواند بهترین راه برای کنترل شرایط باشد. ممکن است متخصصی که با آن در ارتباط هستید به کمک داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب یا مسدود کننده‌های بتا به دنبال درمان شما باشید.

گروه های حمایتی

برقراری ارتباط با افرادی که تجربه درگیری با اضطراب اجتماعی را داشته‌اند نیز می‌تواند کمک خوبی برای افراد تازه درگیر شده با این اختلال باشد. فضای امنی که بتوان در آن تجربیات و آموزه‌های خود را با دیگران به اشتراک گذاشت به بیمار کمک می‌کند.

تنها چیزی که اهمیت دارد این است که به یاد داشته باشید، اگر با اضطراب اجتماعی دست و پنجه نرم می‌کنید، تنها نیستید و می‌توانید با یک روانپزشک ارتباط بگیرید تا مراحل درمان را آغاز کنید.

کلام آخر در رابطه با اضطراب اجتماعی

اضطراب اجتماعی یک از اختلال‌های بسیار رایج در بین انسان‌ها مدرن است که اغلب درک درستی از آن وجود ندارد. فوبیای اجتماعی چیزی بیش از خجالتی بودن یا درونگرایی شدید است و می‌تواند زندگی فرد درگیر را به شکل قابل توجه‌ای دگرگون کند. با این همه، درک افراد درگیر با این اختلال، حمایت و درمان صحیح می‌تواند به این افراد کمک کند زندگی رضایت بخش و شادی داشته باشند.

نکته بسیار مهم‌تر این است که به بحث و شناخت اضطراب اجتماعی ادامه دهیم تا تمامی تفکرات اشتباه راجع به آن را از جامعه حذف کنیم. با انجام این کار می‌توانیم جامعه‌ای همدل و حمایتگر برای کسانی که با این شرایط دست و پنجه نرم می کنند ایجاد کنیم.

اگر این مقاله برای شما مفید بود یا کسی را می‌شناسید که می‌تواند از این مقاله استفاده کند، لینک مقاله را برای دیگران بفرستید. بیایید به کمک هم، آگاهی جامعه را نسبت به اضطراب اجتماعی افزایش دهیم. اگر تجربه یا نظر شخصی در مورد اضطراب اجتماعی دارید، در بخش نظرات، آن را با ما در میان بگذارید. بینش شما می‌تواند به دیگران کمک کند تا در سفر خود کمتر احساس تنهایی کنند. اگر احساس می‌کنید به نظرات یک متخصص نیاز دارید می‌توانید از وبینار آنلایف در رابطه با اضطراب اجتماعی استفاده کنید. شما می‌توانید از مشاورین مجموعه ما نیز کمک بگیرید.